Türkiye bazı Uygurların vatandaşlığını reddetti

Türk makamları, bazıları VOA’ya Türkiye’nin “ulusal güvenliğinden” veya “toplumsal düzenden” şüphelendiğini söyleyen bazı Uygur mültecilerin vatandaşlık başvurularını reddetti.

Geçen yıl bir Türk Uygur ailesinin vatandaşlıktan çıkarılmasının nedeni “telefon teması”ydı. Aile bunun ne anlama geldiğini bilmese de hak grupları, kelimenin vatandaşlık için başvuran kişinin Suriye gibi başka bir ülkede aşırılık yanlısı bir örgütle bağlantılı birisiyle bağlantılı olduğu anlamına gelebileceğini söylüyor.

Uygur mülteci, VOA’ya verdiği demeçte, “Eşim ve çocuklarım da dahil olmak üzere tüm ailemin başvurusu reddedildi” dedi. Türkiye’de intikam korkusuyla anonimlik istedi.

Ankara merkezli Uygur Araştırma Enstitüsü müdürü Erkin Ekrem, geçen yıl Türkiye İçişleri Bakanı İsmail Gadaklı’nın kendisine ve diğer Uygur temsilcilerine, Çin’den gelen Uygurlar da dahil olmak üzere Türkiye’deki bazı yabancıların ulusal güvenliğe tehdit olarak görüldüğünü söyledi.

Ekrem VOA’ya verdiği demeçte, “Sadece bazı Uygurlar değil. Gadkli bize başka yabancılar da var” dedi. Gadağlı, “Arka plan kontrollerini tek tek yapmak zaman alacak” dedi.

Egrem, “Bize insanların davaları hakkında sabırla beklemesi gerektiğini söyledi.” Dedi. “‘Tam arka planı kontrol ettikten sonra, kimin uygun olup olmadığına karar vereceğiz.’ Cataclysm’in bize söylediği buydu.

Washington’daki Türk büyükelçiliği, VOA’nın haberle ilgili yorum talebine yanıt vermedi.

Uygur yabancı savaşçılarının Orta Asya ve Orta Doğu’da aktif oldukları biliniyor, ancak tam sayıyı hesaplamak zor. Sadece Suriye’de militan gruplar için savaşan yüz binlerce Uygur var. Uygurlar da son 20 yılda Çin’de terör saldırıları gerçekleştirdi. 2017 Raporu Uluslararası Terörle Mücadele Merkezi’nden.

Çin’deki Uygurlar

İntikam korkusuyla ismini vermek istemeyen bir hak grubuna göre, geçen yıl yaklaşık 8.000 Uygur Türk vatandaşı oldu.

Çoğu Çin’den. Son yıllarda, hak gruplarının Çin hükümetinin Uygurlar ve Kazaklar gibi yerel Türklere karşı insan hakları ihlalleri işlediğini söylediği Çin’in batısındaki Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nden tahmini 50.000 Uygur Türkiye’ye kaçtı.

Uluslararası hak grupları ve ABD de dahil olmak üzere bazı Batılı ülkeler, Çin’in 2017 yılının başından bu yana Sincan’daki gözaltı kamplarında keyfi olarak 1 milyondan fazla Uygur ve diğer Türk etnik grubunu gözaltına aldığını iddia ediyor.

Pekin’e göre, bu tesisler gözaltı kampları değil, insanların beceri ve Çince öğrendiği “mesleki eğitim merkezleri”. Pekin ayrıca “Sincan’daki üç kötü güçle”, yani “etnik ayrılıkçılık, dini aşırılıkçılık ve şiddet içeren terörizmle” mücadele etmek için harekete geçtiğini söyledi.

Bir Uygur olan Alimjan Durdi, eşi ve üç kızıyla birlikte 2013 yılında Sincan’dan Türkiye’ye gitti.

Hollanda’dan VOA’ya konuşan Durdi, “Çin’in entegrasyon politikalarından kaçarak çocuklarıma daha iyi bir eğitim vermek için Türkiye’ye geldim” dedi.

Durdi, Çin hükümetinin bazı akrabalarını ve eski meslektaşlarını tutuklayıp Sincan gözaltı kamplarında gözaltına almasının ardından 2017 yılında bir hak aktivisti olduğunu söyledi.

Durdi VOA’ya verdiği demeçte, “Çin polisi sosyal medya üzerinden benimle iletişime geçti ve kendileri için çalışmamı istedi” dedi. “Yakınlarıma yardım etmek isteseydim, dediler. [and] Meslektaşlarım ve kazançlı bir işim var ve onlar için çalışmak istiyorum.”

Turdi talebi reddetti ve diğer Uygurlarla birlikte Türkiye’de bir ses aktivisti oldu ve aile üyelerinin Sincan’daki Çin gözaltı kamplarından serbest bırakılmasını talep etti.

Ekim ayında Türkiye’deki faaliyetlerini durdurdu ve vatandaşlık başvurusunun Türk hükümeti tarafından reddedilmesi üzerine ülkeyi terk etmeye karar verdi.

“Heyecanlandım ve vatandaşlık başvurumun onlardan sonra kabul edildiğini düşündüm. [Turkish authorities] İki adet vesikalık fotoğraf getirdi ve benden ilgili kağıtları imzalamamı istedi, “dedi.

İstanbul’daki göçmen bürosuna gittiğinde vatandaşlık başvurusunun reddedildiği bilgisi verildi.

Durdi, “Açıklama istedim. Nedeninin bilinmediğini söylediler” dedi. “Etkinliğimin Türkiye’ye zarar vermeyeceğini düşündüm.”

Aralık ayında Durdi, siyasi sığınma talebinde bulunduğu Hollanda’ya gitmek için Türkiye’den ayrıldı.

Türkiye’nin Uygur statüsü

Gözlemciler, Türk halkının Uygurlara sempati duyduğunu söylüyor.

Turti de dahil olmak üzere 18 Uygur davasına bakan Ankara merkezli Türk insan hakları avukatı Elias Docan, Uygurların ve Türklerin etnik olarak akraba olduğunu ve kültürel ve dilsel olarak çok ortak noktaları olduğunu açıkladı.

Doğan, “Çin’de Uygurlar kötü muamele görüyor ve hatta onlara karşı soykırım uygulanıyor” dedi. “Türk toplumunda hemen hemen herkes adaletsizliğe tepki gösteriyor” [the] Uygurlar acı çekiyor.”

2009’da Uygur liderliğindeki Sincan başkenti Urumçi’deki protestolarda yaklaşık 200 kişi öldürüldüğünde, o zamanın Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan Pekin’deki soykırımı soykırım olarak nitelendirdi.

Batılı ülkeler de Çin’i “yüzyılın yalanı” olarak adlandırdığı Uygurları gerçekleştirerek soykırım yapmakla suçladı.

Ancak Token, Türkiye’nin son yıllarda Çin’in mali desteğine dayanarak Pekin ile yakın ilişkiler geliştirdiğini söyledi.

Türkiye ile Çin arasındaki ticaret hacmi 2001’de 1,1 milyar dolardan 2018’de 23,6 milyar dolara yükseldi. Anadolu Ajansı. Aynı dönemde, Türkiye’nin GSYİH’sı 202 milyar dolardan 778 milyar dolara yükseldi.

Token, Çin’in Türkiye ekonomisindeki artan etkisinin Türkiye’nin Uygurlara desteğinin önünde büyük bir engel olduğunu söyledi.

Token, “Çin, son yıllarda Türkiye’ye gelen Uygurların Türkiye’den ayrılmasını istiyor çünkü Uygurların Türk toplumundan güçlü desteği var” dedi.

Token’e göre, vatandaşlık reddinin gerekçelerinden biri “Türkiye’nin gelecekteki ulusal güvenliğine yönelik bir tehdit” idi.