2022’de, OEM’ler zorlu tedarik durumu nedeniyle birikmiş siparişleri karşılamakta zorlanırken, Türkiye hafif araç (AG) pazarı 783.000 adet kaydetti. 2023 yaklaşırken pazar yükseldi. AG satışları ilk çeyrekte 236.000 adede ulaştı – 2022’nin ilk çeyreğindeki satışlardan %55,2 daha fazla. Bu aynı zamanda 156.000 adet olan 10 yıllık 1. Çeyrek ortalamasının oldukça üzerindeydi. Bu blog, bu büyümenin arkasındaki faktörleri ve geleceğin neler getireceğini tartışacak.
İlk olarak, 2023 kayıt hacimlerini 2022 ile karşılaştırırken, tedarik sorunları pazar potansiyelini sınırladığı için 2022’nin karşılaştırma için zayıf bir temel olduğunu kabul etmeliyiz. Sonuç olarak, Türkiye’nin alçak gerilim piyasası, Avrupa’daki muadilleriyle birlikte, tedarik kısıtlamalarının hafifletilmesinden faydalanarak üretim ve teslimat oranlarının iyileşmesini sağladı. İkincisi, Kasım 2022’de Türk hükümeti belirli otomobillerde Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) için fiyat eşiklerini yükseltti. Örneğin, %45 vergi dilimindeki araçlar için asgari fiyat 120.000 TL’den (TL) 184.000 TL’ye çıkarılmış, benzer değişiklikler %50, %60 ve %70 vergi dilimlerindeki araçlar için yapılmıştır. Sonuç olarak, daha düşük bir vergi dilimine giren arabalar daha düşük fiyatlardan yararlanır. Türkiye’deki tüketiciler bu fiyat indiriminden faydalanarak ilk çeyrekte dikkat çeken alçak gerilim satış hacmine katkıda bulundu.
Bununla birlikte, arz sorunlarından kurtulma ve ÖTV reformları otomobil satışlarını olumlu etkilerken, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın maliye ve para politikalarının önemli etkisi göz ardı edilemez.
İlk olarak, Mayıs ayındaki genel seçimler öncesinde devlet temel emekli maaşını ikiye katladı, Ocak ve Mart ayları arasında asgari ücreti %55 artırdı ve Temmuz ayında kamu sektörü çalışanlarının ücretlerinde %45 artış bekledi. Ayrıca devlet tüketicilere bir ay boyunca bedava benzin verdi. Bu mali teşvik muhtemelen tüketicilerin harcama iştahını artıracak ve bu da alçak gerilim piyasasına yardımcı olacaktır.
Finansal genişlemenin yanı sıra, başta Türk lirasındaki önemli değer kaybı olmak üzere yüksek enflasyonist baskılar nedeniyle otomobil satışları arttı. Zayıf bir para birimi ithalat maliyetlerini artırıyor ve Türkiye’nin büyük bir cari açık vermesi, akaryakıt ve hammadde gibi emtia fiyatlarında keskin bir artışa yol açtı. %40’a yaklaşan yüksek enflasyon, tüketicilerin arabaları kendilerini fiyat artışlarından korumak için bir yatırım aracı olarak gördükleri anlamına geliyor. Enflasyon yükseldikçe bir otomobilin değerinin artacağı inancıyla sabit bir fiyattan satın almak, tüketicilerin satın alma güçlerini koruyabilecekleri anlamına geliyor.
Enflasyon kontrolden çıktığında, bağımsız merkez bankaları genellikle sıcak bir ekonominin buharını almak ve fiyatların daha yavaş büyümesini sağlamak için faiz oranlarını yükseltir. Ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan, faiz toplamanın İslam hukukunda günah olduğunu öne sürerek faiz oranlarını zorla yüzde 8,5’e indirerek fiyat baskısını artırdı. Yükselen enflasyonun ortasında, daha düşük faiz oranları, gerçek değerlerinin derinden negatif hale gelmesi anlamına gelir ve tüketicilere daha sonra yeni araba satın almaları için daha ucuz kredi sağlar.
Genel olarak, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ‘geleneksel olmayan’ makroekonomik politikalarının, Türkiye AG pazarında gözlenen güçlü satış hacimlerini kolaylaştırdığı açıktır. Ancak Erdoğan’ın yeniden seçilmesi yatırımcılar tarafından pek iyi karşılanmadı çünkü liranın değeri %15 düştü ve daha fazla düşüş olması muhtemel. Oxford Economics (OE), enflasyonun yıl sonuna kadar yaklaşık %50’ye ulaşarak ortalama %46,5’e ulaşmasını bekliyor. Ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan siyasi duruşunu değiştirmiş görünüyor. Mehmet Şimşek’i yeniden maliye bakanı olarak atadı – Türkiye’nin daha aklı başında bir iş durumuna geri döneceğine dair vaatleri nedeniyle yatırımcılar tarafından tercih ediliyor. Günler sonra Hafız Erkan, OE’nin fiyatlardaki güçlü artışı karşılamak için önümüzdeki üç ayda faiz oranını %8,5’ten %25’e yükseltmesi beklendiği için Türkiye Merkez Bankası başkanlığına getirildi. Ancak OE, reel faizin negatif seyrini sürdüreceği gerçeğiyle birlikte, daraltıcı para politikasına yönelik bu geçişin kısmi olmakla birlikte kalıcı olmayacağına da inanmaktadır.
Türkiye’nin fotovoltaik tahmini, seçim öncesi mali teşvik azaltıldığı için 2023’ün kalan aylarında bir düşüş öngörüyor. Ancak, birçok yukarı yönlü risk var. İlk olarak, Temmuz ayında kamu sektörü ücretlerindeki artış, araba alımlarındaki artışa katkıda bulunabilir. İkincisi, yükselen enflasyon, arabaları umut verici bir yatırım aracı yapmaya devam edebilir ve üçüncüsü, faiz oranları yükselecek olsa bile, gerçek değer negatif kalacak ve böylece araba alımları için ucuz finansman sağlamaya devam edecektir. Ayrıca, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu deflasyonist politikaların yerine büyüme teşvik programlarını koyması da muhtemeldir. Bununla birlikte, aşağı yönlü risk, önceki yıllarda belirtildiği gibi, son politika değişikliği nedeniyle reel faiz oranlarının pozitife dönmesi durumunda, bunun Türkiye AG piyasası üzerinde önemli bir baskılayıcı etkiye sahip olmasıdır.
Ramyank Chaganty, GlobalData Otomotiv Analisti
Bu makale ilk olarak GlobalData’nın araştırma platformunda yayınlandı, Otomotiv İstihbarat Merkezi
More Stories
ENNISMORE, HYDE BODRUM ile Türkiye’nin ilk yaşam tarzı oteline imza attı
Ankara’dan Budapeşte’ye Popülistler Popülaritesini Nasıl Koruyor?
Erdoğan’ın dış politikasının odak noktası iç politika etrafında dönüyor.