Puanlara katılmak mı yoksa geç katılmak mı? Türkiye’nin yeni iklim politikası

6 Ekim’de Türkiye parlamentosu, dönüm noktası niteliğindeki iklim anlaşmasının yürürlüğe girmesinden yaklaşık 5 yıl sonra Paris Anlaşması’nı oybirliğiyle onayladı. Anlaşma şu anda İran, Libya, Yemen ve Eritre dışındaki tüm imzacılar tarafından onaylandı.

Türkiye’nin onaylamadaki gecikmesinin, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC) kapsamındaki atamasını, Türkiye’nin iklim finansmanına erişimini engelleyen bir “geçiş ekonomisi”nden “bir “geçiş ekonomisine” değiştirme çabalarında bir kaldıraç olduğuna yaygın olarak inanılıyor. gelişen ekonomi”. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan geçen ay Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada, anlaşmanın onaylanmasındaki gecikmenin “devlet yükümlülükleri ve yük paylaşımı konusundaki şikayetlerden” kaynaklandığını belirtti.

Türkiye’nin yeni iklim stratejisi

Türkiye’nin politikadaki biraz ani değişikliği, yeni bir katılım stratejisi, masada oturma arzusu veya iklim finansmanına erişim için yeni bir yaklaşım denemesi olarak görülebilir. Ancak COP26 iklim zirvesinden hemen önceki zamanlaması, ölçeği ve sağlanan resmi gerekçeler de iklim değişikliğinin Türkiye’nin çevre, ekonomi ve hatta ulusal güvenlik üzerindeki etkileri konusunda gerçek bir endişeye işaret ediyor.

Paris Anlaşması’nın onaylanmasından günler önce, Türk hükümeti iklim hedeflerini önemli ölçüde artırma ve 2053 yılına kadar karbondan arındırma planlarını açıkladı. Bunu yaparken, yıl ortasına kadar karbon nötrlüğüne yönelik çalışmayı taahhüt eden 64. ülke oldu. Yüzyıl. Hükümet kaynaklarına göre Türkiye, Glasgow’daki COP26 iklim zirvesinden sonra Paris Anlaşması kapsamındaki iklim taahhütlerini, sıfır karbon hedefi doğrultusunda daha iddialı karbon azaltma hedefleriyle gözden geçirmeyi planlıyor. Türkiye ayrıca en az gelişmiş ülkeleri desteklemek için iklim eyleminde lider olma niyetini de belirtti.

Sıfır karbon elde etmek için benimsenecek mekanizmaların detayları ve bunların nasıl finanse edileceği henüz belirlenmemiştir. Ancak planın bazı unsurları zaten açıklandı.

Yenilenebilir enerji, Türkiye’nin başarılı yenilenebilir enerji programı, enerji bağımsızlığını sağlama çabaları ve fosil yakıtlara göre rüzgar ve güneş gibi yenilenebilir enerji kaynaklarının artan ekonomik avantajları göz önüne alındığında şaşırtıcı olmayan karbon emisyonlarını azaltma çabaları ile ilgili olarak açıkça tanımlanmıştır – Kömür yakıtlı güç üreten istasyonlarla karşılaştırıldığında bile.

Karbon tutumu, Türkiye’nin iddialı ağaçlandırma planlarıyla bağlantılı kilit bir unsur olarak da vurgulandı. Yaklaşık yirmi yıldır Türkiye, hassas topraklarını çölleşme ve erozyondan korumayı amaçlayan ağaçlandırma projeleri üzerinde çalışıyor. 18 yılda 5 milyardan fazla ağaç dikti ve 2023’ün sonunda 7 milyara ulaşmayı planlıyor. Bu gerçekleşirse ormanların payını Türkiye’nin yüzölçümünün üçte birine çıkaracak.

Türk yetkililer ayrıca bir iklim önlemi olarak Avrupa Birliği’nin Emisyon Taklit Sistemi gibi bir emisyon izleme sistemi oluşturmayı da önerdiler. Ancak daha da önemlisi, AB’nin Yeşil Anlaşması’na yanıt verme ve 2023’te yürürlüğe girecek ve 2026’ya kadar bir geçiş dönemiyle birlikte yaklaşmakta olan Karbon Sınırları Vergisinden (Karbon Sınırları Ayarlama Mekanizması veya CBAM olarak bilinir) kaçınma girişimi de var.

Türkiye’nin yüksek oranda maruz kaldığı bir karbon vergisi yükünden kaçınmanın bir yolu, yerel olarak bir karbon fiyatı belirlemektir. Nitekim Türkiye, Avrupa Birliği’ne yaptığı çimento, demir, çelik, alüminyum ve elektrik ihracatı nedeniyle CBAM’a en çok maruz kalan ülkeler arasında beşinci sırada yer almaktadır. Chatham House tarafından yakın zamanda yapılan bir araştırmaya göre, CBAM’ın AB kapsamındaki çimento ithalatının %30’u Türkiye’den geliyor.

Uluslararası sahnede siyasi dönüşüm ve çabalar

Politikayı geliştirmek ve ayrıntıları belirlemek için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 2022’de Antalya’da özel sektör ve sivil toplum da dahil olmak üzere tüm paydaşlar için iklim değişikliğini ve 2053 dekarbonizasyon hedefine nasıl ulaşılacağını tartışmak üzere bir konsey düzenleyecek. Dahil edilmesi muhtemel önlemler, binalarda verimlilik hedeflerinin artırılmasıdır. Bugün Türkiye’deki tüm konut birimlerinin yaklaşık üçte birini oluşturan ve bu on yılın sona ermesinden önce 7,5 milyon birimi yeniden inşa etmeyi amaçlayan kentsel yenileme programı “kentsel dönüşüm”, bina inşa ederek enerji kullanımını ve karbon emisyonlarını azaltmak için gerçek bir fırsat sunuyor. daha verimli. Dünya Kaynakları Enstitüsü Türkiye tarafından yapılan araştırmaya göre, Türkiye’deki binaların çoğunluğunun son on yılda enerji yasaları uygulanmadan önce inşa edildiği göz önüne alındığında, bu özellikle önemlidir.

Finansman açısından, Yeşil İklim Fonu gibi BMİDÇS ile ilgili fonlara erişimi engellerken, BMİDÇS dışı kaynaklardan finansman sağlamanın alternatif yolları değerlendirilmektedir. Türkiye şu anda Dünya Bankası ve Fransız ve Alman kalkınma bankaları ile 3 milyar dolarlık iklim finansmanı sağlamak için görüşmelerde bulunuyor. Türk yetkililer, bunun aynı zamanda çok taraflı kalkınma bankalarından ve özel sektörden 20 milyar doların kilidini açacağını umuyor.

Ancak aynı zamanda Türkiye, BMİDÇS fonlarına erişim sağlamak için BMİDÇS’nin sınıflandırmasını gelişmekte olan bir ekonomi olarak değiştirmek için COP26 ve ötesinde lobi faaliyetlerine devam etmeyi planlamaktadır. Parlamento, Paris Anlaşması’nı onaylarken, Türkiye’nin mevcut sınıflandırmaya rağmen anlaşmayı gelişmekte olan bir ülke olarak uygulayacağını belirten bir deklarasyon ekledi. Bu hamle açıkça konunun ciddiyetine ve belki de Türkiye’nin ilerleme eksikliğinden duyduğu hayal kırıklığına işaret etmek için tasarlandı.

2001 yılında Fas’ın Marakeş kentinde düzenlenen COP7’de UNFCCC paneli, tarafları Türkiye’nin geçiş sürecindeki diğer ekonomilerden farklı bir konuma getiren Türkiye’nin özel koşullarını tanımaya çağırdı. Yirmi yıl sonra, bu tür “özel durumlar” henüz tanımlanmadı ve finansmana erişim sorunu henüz çözülmedi. Bu, Türk yetkilileri, Güney Kore gibi bir ekonominin gelişmekte olan bir ekonomi olarak kabul edilebilirken Türkiye’nin kabul edemeyeceği ve Bahreyn, Çin, Malezya, Arjantin ve Şili gibi kişi başına düşen GSYİH’ya sahip ülkelerin iklim finansmanından yararlanabileceği konusunda hüsrana uğrattı. Ama Türkiye değil.

Türkiye, politikada bu değişikliği yaparken, bölgesel bir lider olmayı hedefleyen gündeme yeni gelen biri olarak pek çok kişiyi şok etmiş olabilirken, diğerleri bunu basitçe mevcut çabaları birleştiren ve birleştiren iddialı bir vizyon geliştirmek olarak görmüş olabilir. Ancak bu dönüşümün Türk gençliği ve sivil toplumundan dünya kamuoyuna kadar hemen herkes tarafından memnuniyetle karşılanacağı bir gerçektir. Karbonu yok etme küresel yarışını herkes kazanır, ancak çevre en üstün olanıdır.

Karim El Gendy tarafından yazıldı.

– Yazar Londra’da bir sürdürülebilirlik danışmanıdır. Chatham House’da yardımcı üye ve MENA bölgesindeki şehirlerde sürdürülebilirliği ilerletmek için bir savunuculuk girişimi olan Carboon’un kurucusudur.

* Bu yazıda ifade edilen görüşler yazara aittir ve Anadolu Ajansı’nın yayın politikasını yansıtmayabilir.