Doğrudan Yabancı Yatırım İncelemeleri 2023 – İçe / Yabancı Yatırım

Esma Aktaş (White & Case, Associate, İstanbul) bu yayının geliştirilmesine katkıda bulunmuştur.

Türk Doğrudan Yabancı Yatırım (DYY) sistemi, temel olarak 2003 yılında yayınlanan Doğrudan Yabancı Yatırım Kanunu ve Türk Doğrudan Yabancı Yatırım Yönetmeliği ile düzenlenmektedir. Türk Doğrudan Yabancı Yatırım Kanunu, yabancı yatırımcılara ve Türklere eşit muamele edilmesini şart koşmaktadır. Ayrıca, Türk hükümeti iç ekonomik istikrarı korumak için yatırım teşvik programları başlatmıştır. Bu amaçla 2021 yılında Türkiye’nin Doğrudan Yabancı Yatırım Strateji Raporu (2021-2023) yayımlanmış olup, ilgili rapor 2023 yılına kadar Türkiye’nin dünya UDY girişlerindeki payını %1,5’e çıkarmayı hedeflemektedir.

son güncellemeler

• Türkiye’de doğrudan yabancı yatırımı teşvik etmek için, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi, ilgili kamu ve özel sektör kuruluşlarıyla işbirliği içinde Türkiye’de Doğrudan Yabancı Yatırım Stratejisi Raporu (2021-2023) hazırlamıştır.




• Hükümetin stratejisi, Türkiye ekonomisinin stratejik alanlarına katma değerli yatırımlar getirmeyi ve küresel doğrudan yabancı yatırım akışlarında Türkiye’nin pazar payını artırmayı hedefliyor.




• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na göre, 2002 yılında 5.600 olan Türkiye’deki uluslararası sermayeli şirket sayısı 2022 ortası itibarıyla 78.257’ye yükseldi.




• Ayrıca, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’na göre, Türkiye’deki doğrudan yabancı yatırım Kasım 2022 itibarıyla 949 milyon ABD Dolarına yükseldi.

dosyaların

DYY rejimi, bir ön onay/inceleme prosedürü yerine bir bildirim sonrası prosedürüne dayanmaktadır. Yorum zorunluluğu yoktur. Bu kapsamda yabancı sermayeli şirketler veya işlem sonucunda yabancı sermayeli hale gelen şirketler ihbarname vermekle yükümlüdür. Doğrudan yabancı yatırım kuruluşları, E-TUYS adı verilen elektronik sistem aracılığıyla Bakanlığın Teşvik Uygulamaları ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’ne bazı bildirimler yapmakla yükümlüdür. Ayrıca yabancı sermayeli şirketler de E-TUYS üzerinden gerekli bildirimleri yapmak üzere imza yetkilisi atayabilir.

İncelenen anlaşma türleri

Türk Doğrudan Yabancı Yatırım Sistemi’ne göre DYY, yurt dışından Türkiye’ye nakit sermaye, şirket menkul kıymetleri (devlet tahvilleri hariç), makine ve teçhizat, sınai ve fikri mülkiyet hakları ithal etmek, yeni bir şirket veya şube kurmak veya bir hissedarlığa katılmak olarak tanımlanmaktadır. . Bir şirket borsa dışında hisse satın alarak veya özsermayenin en az yüzde 10’unu veya oy hakkını kullanarak aynı miktardaki menkul kıymetleri yabancı yatırımcılar tarafından ekonomik varlıklarla takas edilir.

inceleme kapsamı

DYY firmaları gerekli bildirimleri Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Teşvik Uygulamaları ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’ne elektronik ortamda E-TUYS sistemi üzerinden yapmakta; Ancak bu bildirimler ilgili bakanlıktan onay alınmasını gerektirmez. Başka bir deyişle, sadece bir bildirim yeterlidir. Bu amaçla, Doğrudan Yabancı Yatırımlar Yönetmeliği’nin 6. maddesine göre, sadece Türkiye’de irtibat ofisi kuran şirketler için onay gerekmektedir.

Doğrudan yabancı yatırım ortaklıklarının sermaye yapısında ve pay sahipliğinde meydana gelen değişikliklerin bir ay içinde bildirilmesi zorunludur. Doğrudan yabancı yatırım kuruluşları ayrıca, işletme adı, adres, vergi kimlik numarası, bağlı ortaklıklar hakkında özet bilgiler ve hissedarlık yapısı dahil olmak üzere doğrudan yabancı yatırım kuruluşuna ilişkin genel bilgileri gerektiren standart bir formu doldurarak yıllık bildirimde bulunmalıdır.

Ayrıca, sektöre özgü bazı mevzuatlar da doğrudan yabancı yatırımla ilgili hükümler içermektedir ve bu mevzuat Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Hazine ve Maliye Bakanlığı ve Banka Yönetmeliği. ve bu düzenlenmiş sektörlerdeki yatırımları denetleyen kurum.

Türkiye’deki doğrudan yabancı yatırım kuralları, bir Türk şirketinin doğrudan pay sahipliğinde değişiklikle sonuçlanacak işlemler için geçerlidir. İşlemin Türkiye’deki bağlı ortaklığın ortaklık yapısında doğrudan bir değişikliğe yol açmaması durumunda, işlem Türkiye’deki Doğrudan Yabancı Yatırım Kuralları kapsamında herhangi bir depozito/bildirim yükümlülüğüne tabi olmayacaktır. Yatırım, Türkiye Birleşme Kontrol Kuralları kapsamında bir birleşme ve/veya devralma veya ortak girişim oluşturma olarak değerlendiriliyorsa, söz konusu işlem aynı zamanda Türkiye Rekabet Kurumu (TRK) nezdinde de zorunlu kayda tabidir.

Operasyon programını gözden geçirin

Genel olarak, Türk DYY rejimi kapsamında denetimler için öngörülen bir süre sınırı yoktur. Gözden geçirme sürecinin süresi, ilgili belirli olgu matrisine bağlı olacaktır. Genel bir ön başvuru veya ilk inceleme gerekliliği yoktur. İrtibat büroları için, Doğrudan Yabancı Yatırımlar Yönetmeliği’nin 6. maddesi uyarınca başvuru, gerekli tüm bilgi ve belgelerin sunulmasından sonra 15 iş günü içinde incelenir.

Sayıştayın birleşme bildirimlerine ilişkin inceleme süreci ile ilgili olarak, Rekabet Kurulu’nun tam başvurunun ardından 30 takvim günü içinde yanıt vermemesi durumunda, bu durum zımni onay olarak kabul edilecektir. Ancak uygulamada, kurul hemen hemen her zaman yazılı bir bilgi talebi göndererek 30 takvim günü içinde yanıt verir. Sayıştaydan eksik bilgi için herhangi bir yazılı talep, çizelgeleri yeniden başlatacaktır. Önemli rekabet endişeleri yaratmayan vakaların dört ila altı hafta içinde gözden geçirilmesi muhtemeldir.

Yabancı yatırımcılar kendilerini nasıl koruyabilir?

Türk doğrudan yabancı yatırım sistemi, yatırım özgürlüğü kavramına dayanmaktadır. Doğrudan Yabancı Yatırım Kanunu’nun 3. maddesi, yabancı yatırımcıların Türkiye’de doğrudan yatırım yapabileceğini ve yerel yatırımcılarla eşit muamele görmesi gerektiğini belirtmektedir. Bununla birlikte, bazı sektörlerin ek kamu güvenliği ve kamu yararı endişeleri nedeniyle özel düzenlemeleri vardır. Bu amaçla, yabancı yatırımcılar, öngörülen işlemin doğrudan yabancı yatırım ve mevduat için sektöre özgü mevzuat kapsamında ek yükümlülükler doğurup doğurmayacağını dikkate almalıdır.

Muhtemel birleşme, devralma veya ortak girişim durumlarında, tasarlanan işlemin Sayıştay’a zorunlu bildirime tabi olup olmadığı konusunda da değerlendirme yapılması önemlidir. Yabancı yatırımcılar, bildirim gerekliliklerine uyulmamasının, karar tarihinden önceki mali yılda üretilen işlem hacminin yüzde 0,1’ine kadar idari para cezası ile sonuçlanabileceğini unutmamalıdır.

dört gözle bekliyorum

• Türkiye Doğrudan Yabancı Yatırım Strateji Raporu (2021-2023) kapsamında, Türk hükümeti, Türkiye’nin aşağıdakiler gibi doğrudan yabancı yatırım profillerinin kalitesi açısından performansını artırarak, küresel doğrudan yabancı yatırım pazarındaki payını 2023 yılına kadar yüzde 1,5’e çıkarmayı hedefliyor. Ar-Ge merkezi ve tasarım, inovasyon. yatırımlar, teknoloji yoğun üretim yatırımları, ihracata yönelik üretim yatırımları, doğrudan yabancı yatırımlara ilişkin düzenleyici çerçeve ile destek ve teşvik mekanizmalarının geliştirilmesi




• Doğrudan Yabancı Yatırım Kanunu’nun 2003 yılında yürürlüğe girdiği göz önüne alındığında, kanunu Avrupa Komisyonu uygulamalarına daha yakın hale getirmek için Bakanlığın yakın gelecekte Türkiye’nin DYY yasal çerçevesi ve prosedürlerinde daha fazla geliştirme yapmasını bekliyoruz.




• FDI Strateji Raporu’nun sonuçlarına göre, Avrupa Yeşil Düzeni gibi çevre ve sürdürülebilirlik konularında yeni düzenlemelerin getirilmesini bekleyebiliriz.

Bu makalenin içeriği, konuyla ilgili genel bir rehber sağlamayı amaçlamaktadır. Bu gibi durumlarda uzmanlardan tavsiye alınması tavsiye edilir.