Erdoğan yeni bir Türkiye inşa etme hedefine ulaştı mı?

Bazı tarihler dönüm noktası görevi görür. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan için 15 Temmuz bunlardan biri. 15 Temmuz 2016’da Erdoğan’ı devirmeye yönelik başarısız darbe girişimi, onun tarih yazımında “yeni Türkiye”nin kurucu efsanesi oldu.

Beş yıldan fazla bir süredir, 15 Temmuz yıldönümü, Erdoğan’ın ülkenin parlamenter demokrasisini yürütme başkanlığı altında tek adam yönetimiyle değiştirmesine yardımcı olan zaferinin bir kutlaması haline geldi. Tarih aynı zamanda darbe girişiminin bastırılmasında şehit olan 251 “şehidin” anılmasına da işaret ediyor.

Başta Asya kıtasını Avrupa’ya bağlayan Boğaziçi köprüsünde çıkan çatışmalarda en fazla can kaybının yaşandığı İstanbul başta olmak üzere ülkenin dört bir yanında anma törenleri düzenlendi.

2021, Erdoğan ve rejiminin darbeye karşı kahramanca halk direnişini konu alan “Saff Fakti” (“Şafakta”) adlı süper verimli bir film olan 15 Temmuz’un yıldönümünü aynı anda kutlamak ve kutlamak için gösterdiği çabalardan bir istisna değildir. . Erdoğan’ın komploculara karşı daveti üzerine ortaya çıkan girişim, 15 Temmuz 2021’de sinemalara indi. bütün gün vaazlar Erdoğan, anma töreninde destansı bir anlatıma yöneldi.

“15 Temmuz’da vatanlarını savunmak için canlarını ortaya koyarak ülkemizi ele geçirmeye çalışan hainlere ders veren tüm kahramanlarımızı saygı ve minnetle anıyoruz. Bayrak indirilemez!” Cesaret yılmaz, hainlerin fıçıları üzerinde yürüyen ve 15 Temmuz’da iki kıtanın kesiştiği noktada cesurca birleşen bir ulus ayrılamaz ve sebat edilemez” dedi.

Darbe girişimini vurgulama tutkusu beş yıl geçmesine rağmen sönmedi. Darbe girişiminin travması insanların zihninde hala taze olduğundan değil. Bunun nedeni, Erdoğan rejiminin hala Türkiye’nin tarihinin yeniden yazılmasını meşrulaştırmadığını hissetmesidir.

Al-Monitor’a darbe sırasında 17 Temmuz 2016’da yayınlanan bir makale yazmıştım, 15 Temmuz gecesi darbe girişiminin cevaplardan çok soru işaretleri yarattığını yazmıştım. İronik olarak, beş yıl sonra, durum hala böyle. Sorulan sorular cevapsız kaldı ve darbe girişimini çevreleyen gizem çözülmedi.

Bugün 8.500’den fazla askeri personel, 35 askeri uçak, 37 helikopter, 246 tank, zırhlı gemi ve üç Donanma gemisinin 4.000’e yakın hafif silahla darbe girişiminde yer aldığını biliyoruz. Bu, Türk Silahlı Kuvvetlerine bağlı yaklaşık 621.000 askeri personel, 1.056 uçak, 434 helikopter, 102 deniz gemisi ve yaklaşık 1.800 tankın hareketsiz kaldığı anlamına geliyor. Bu rakamlar darbe girişiminin başlangıcından itibaren başarısızlığa mahkum olduğunu göstermektedir.

Ancak darbe gecesi Erdoğan darbeyi bir nimet olarak ilan etti ve ardından tüm destanı otoriter yönetimi altında “yeni bir Türkiye” kurma tutkusunu gerçekleştirmek için kullandı.

Hükümet, darbe girişiminin suçlusunun eski müttefiki ABD merkezli din adamı Fethullah Gülen olduğunu iddia etmeden bir saniye bile kaybetmedi. Hangi düzeyde olursa olsun ona bağlı olan her kurum veya kişi terörist ve sözde Fethullah Gülen Terör Örgütü’nün (FETÖ) üyesi olarak kabul edilir.

Türk resmi dilinde, Gülen ile darbe girişimi arasındaki bağlantı, kaçınılmaz bir sonuçtur. İddianın doğruluğunu sorgulayan herkesin başı belada olacaktır. Resmi Türk iddialarını satın almakta isteksiz olan ülkeler, Gülen’in Türkiye’ye yönelik hain planına yardımcı faktörler olarak kınandı. Mevcut rejimin İslamcı ve milliyetçi çevresi, Batılı güçlerin de darbe girişimini desteklediğine inandığından, ABD ve Avrupa Birliği – genel olarak Batı dünyası – bu anlatıya dahil oluyor.

Darbe sonrasındaki baskılar sadece Gülen’in yandaşlarıyla sınırlı kalmadı. Kampanya tüm muhalefeti hedef aldı. Kürt yanlısı Halkların Demokratik Partisi’nin liderleri, üyeleri ve takipçileri; ve gazeteciler.

için Resmi veriler 14 Temmuz’da yayınlanan, yaklaşık 4.890 kişi – 3.000’i ömür boyu olmak üzere – hapis cezasına çarptırıldı. Kırk dört bin asker silahlı kuvvetlerden ihraç edildi. Türkiye İnsan Hakları Derneği ve İnsan Hakları Vakfı, 140.000’e yakın kamu görevlisinin keyfi olarak işten çıkarıldığını duyurdu. 2016-2018 yılları arasında yürürlükte olan olağanüstü hal sırasında itiraz hakları reddedildi ve çoğunun kamu ve özel sektörde işleri reddedildi.

Darbe girişiminin yansımaları, anayasa değişikliği konusunda bir referandum yapılmasına da tanık oldu ve bu da her türlü kontrol ve denge mekanizmasından vazgeçen bir yönetici cumhurbaşkanlığına geçişe yol açtı. Anayasa değişikliği sonucunda yargı bağımsızlığını kaybederek Cumhurbaşkanı’nın emrine girmiştir. Başbakanlık görevi kaldırıldı ve tüm yürütme yetkisi Cumhurbaşkanına devredildi.

Türk başkanlık sistemi, Amerikan veya Fransız modeline benzemiyor. Soğuk Savaş döneminde Güney Amerika ülkelerinde hüküm süren başkanlıklardan daha çok başkanlık tipinde ortak olan özelliklere sahiptir.

Erdoğan’ın ülkenin ilk seçilmiş cumhurbaşkanı olduğu 2014’ten önce katıldığım bir grup gazeteciyle yaptığım özel sohbette Erdoğan, nasıl bir başkanlık tasavvur ettiğini anlattı. “Amerikan sistemi bizim için kabul edilebilir değil” dedi. Bir muhalefet partisinin yasama organını kontrol ettiğini düşünün. Başkanın yürütme organı olarak bir şey yapmasına izin vermeyecekler.”

15 Temmuz, Türkiye’de rejim değişikliği için bir milat olarak yorumlanabilir. Ortaya çıkan yeni bir Türkiye açısından, gerçekten böyle görülmeyi hak ediyor. Kuşkusuz hukukun üstünlüğünün sona ermesi açısından önemli bir gelişmeydi. Türkiye, Avrupa Birliği’ne tam üyelik adayıydı. 2015 yılında ülke, listede yer alan 102 ülke arasında 80. sırada yer aldı. Küresel Adalet Projesi için Hukukun Üstünlüğü Endeksi. 2020’de 128 ülke arasından 102. sıraya geri döndü.

2020 yılında Uluslararası İnsan Hakları Mahkemesi’ne yapılan başvuru sayısı 11.750’ye ulaştı Mahkeme, 97 davanın 85’inde Türkiye’ye yönelik yaptırım kararı verdi. İnsan Hakları Sözleşmesi İhlalleri.

Ülke, yavaş yavaş da olsa, kararlı bir şekilde, yeni doğmakta olan bir demokrasiden otokratik yönetime geçti. Bazı siyaset bilimciler, bazı muhalefet partileri hala faaliyet gösterdiği ve yasa dışı olmadığı için buna rekabetçi otoriterlik diyorlar.

Erdoğan’ın yeni Türkiye’nin 15 Temmuz’da doğuşu, tartışmasız bir kurucu efsaneydi. Ancak Erdoğan için gücünün pekiştirilmesi belirsiz. 2019 yerel seçimlerinde Erdoğan ana seçim bölgesini kaybetti: dev şehir İstanbul. başkent Ankara; Tüm büyük iller Türkiye’nin GSYİH’sının üçte ikisini oluşturuyor. Ekonominin sefil koşulları nedeniyle giderek azalan halk desteği – çoğu kendi yarattığı – zaten var olan sorunlarına yenilerini ekliyordu. Onun için 2023’te Cumhuriyetin yüzüncü yılı olarak planlanan cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimleri endişe verici.

Kredi Derecelendirme Direktörü Douglas Winslow, “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın anket puanlarına ve ekonomik arka planına bakarsanız, önümüzdeki 12 ayın koşullarını hayal etmek çok zor, seçimin olumlu göründüğüne inanmaları çok zor.” ajansı Fitch, söyledi Reuters.

Dünya Bankası, geçen yıl 1,5 milyondan fazla Türk’ün yoksulluk sınırının altına düştüğünü tahmin ediyor. Gini Gelir ve Servet Dağılımı Endeksi, eşitsizliğin 2011’den bu yana arttığını ve 2013’ten beri hızlanarak, Erdoğan’ın iktidarının ilk on yılında 2006-2010’da elde edilen önemli kazanımları sildiğini gösteriyor.

Erdoğan’ın geleceği ne olursa olsun, tasavvur ettiği yeni Türkiye’ye ulaştığını söylemek doğru olur.

Onun sorunu, yeni Türkiye üzerindeki gücünü pekiştirememesiydi. Kaybederse – ki bu hala önemli bir şey, aynı zamanda güvenli bir şekilde istifa etmesi de pek mümkün değil – yeni Türkiye’yi parçalamanın sancılı süreci baş gösterecek.

2023’te kazanırsa, 15 Temmuz, Erdoğan’ın mutlak iktidar yolculuğunun en önemli kilometre taşı olarak kayıtlara şimdiden geçmiş olacak.