Enflasyon Türkiye’nin mücadele eden ekonomisini nasıl etkiler?

Türkiye’nin felaket ekonomisinin işaretleri her yerde. İndirimli ekmek tezgahlarının önünde yılan gibi uzun kuyruklar oluştu. İlaç, süt ve tuvalet kağıdı fiyatları artıyor. Bazı benzin istasyonları stokları bitince kapılarını kapattı. Sokaklarda öfke patlamaları yaşandı.

İlerici Sendikalar Konfederasyonu geçen ay yaptığı açıklamada, “İşsizlik, artan yaşam maliyetleri, fiyat artışları ve faturalar sırtımızı bölüyor.” Dedi.

Koronavirüs pandemisi ve tedarik zinciri darboğazları yaklaşık iki yıl önce dünya ekonomilerini felç etmeye başlamadan önce bile Türkiye, dağ borçları, Türk lirasının değerinde büyük kayıplar ve yükselen enflasyon nedeniyle resesyondan kaçınmaya çalışıyordu. Ancak son haftalarda yavaş tren kazasının hareketi çok güçlü bir şekilde hızlandı. Gaz pedalına basan ayak ise ülkenin otoriter cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a ait.

Bu neden şimdi oluyor?

Türkiye’nin ekonomik sorunlarının derin kökleri var, ancak son kriz, Erdoğan’ın artan enflasyon karşısında faiz oranlarını düşürme ısrarı üzerine oldu – ekonomistlerin neredeyse evrensel olarak nitelendirdiği taktiğin tam tersi.

Türkiye’yi 18 yıldır yöneten Erdoğan, özellikle acı veren bu reçeteye uzun süre direndi, ancak ülkenin enflasyonu şaşırtıcı bir şekilde yüzde 21’e yükselirken bile faiz oranlarını düşürmeye devam etme kararlılığı, Türkiye’yi devrilme noktasının ötesine itiyor gibi görünüyor.

Tipik olarak, yatırımcılar ve diğerleri, enflasyonu kontrol altında tutmak ve faiz oranlarını belirlemek için bir ülkenin merkez bankasına bakar. Ancak Erdoğan, Türkiye’nin merkez bankacıları ve maliye bakanları istediğini yapmazlarsa, iki yıl içinde üçünü işten çıkarmış olan onlardan kurtulacağını defalarca gösterdi.

Liranın değeri son haftalarda düşerek Pazartesi günü rekor düşük seviyeye ulaştı – bu yılın başlarında dolar başına yaklaşık 7 iken dolar 14,3 ile – yurt dışından borç alan bazı işletmeleri ve haneleri iflasa itti. . Para biriminin keskin bir şekilde değer kaybetmesi, ithal malların fiyatlarının artmaya devam edeceği anlamına geliyor. Kıtlıklar yaygın ve insanlar yiyecek ve yakıt satın almakta zorlanıyor. Genç işsizlik oranı yüzde 25. Başkanın popülaritesi düşüyor ve muhalifleri teşvik ediliyor.

18 ay sonra yapılacak seçimlerle birlikte Erdoğan, stratejisinin Türk ekonomisinin içinde bulunduğu sıkıntılardan kurtulmasını sağlayacağına inanmış görünüyor. Ancak çoğu ekonomist, bir çöküşün daha olası olduğunu söylüyor.

Sayın Erdoğan’ın agresif büyüme yanlısı stratejileri daha önce de onun lehinde çalışmıştı. 2003 yılında Türkiye’yi yönetmeye başladığından beri pahalı altyapı projeleri üstlendi, yabancı yatırımcılara kur yaptı ve işletmeleri ve tüketicileri borç almaya teşvik etti. büyüme al.

Brüksel merkezli Alman Marshall Fonu’nun kıdemli üyelerinden Kadri Taştan, Erdoğan’ın iktidarının ilk on yılında “Türkiye ekonomik bir mucize olarak kabul edildi” dedi. Yoksulluk ikiye bölündü, milyonlarca insan orta sınıfa yükseldi ve yabancı yatırımcılar borç vermeye can atıyordu.

Ancak Sayın Erdoğan’ın agresif genişleme baskısı sürdürülemez hale geldi. Geri çekilmek yerine, pervasız borçlanma devam etti.

Giderek istikrarsızlaşan ekonominin başı belada. Daha yüksek faiz oranları, yabancı yatırımcıları riski kabul etmeye ve borç vermeye devam etmeye çekmiştir, ancak büyümeyi engelleyecektir. Sayın Erdoğan bu takası kabul etmeye isteksizdi ve enflasyon yükselirken ve para birimindeki değer kaybı yükselirken ucuz borçlanmayı desteklemeye devam etti.

Daha yüksek faiz oranlarının enflasyona neden olduğu konusunda ısrar ediyor – daha fazla parayı dolaşıma sokan, insanları daha fazla borçlanmaya ve harcamaya teşvik eden ve fiyatları yükseltme eğiliminde olan düşük faiz oranları olmasına rağmen.

Dış İlişkiler Konseyi üyesi Henry Barkey, “Erdoğan’ın kendi ekonomik felsefesi var” dedi.

Ekonomi, Türkiye ile ABD arasındaki artan siyasi gerilimlerin liranın değerinin düşmesine neden olduğu 2018 yılına kadar bu çelişkili hedefler arasında gidip geldi.

Siyasi çatışma azaldı, ancak altta yatan ekonomik sorunlar kaldı. Sayın Erdoğan, devlet bankalarına ailelere ve işletmelere ucuz kredi vermeleri için baskı yapmaya devam etti ve borçlanma çılgınlığı devam etti. İstanbul’daki Koç Üniversitesi’nde ekonomist olan Silva Demiralp, “İşler gerçekten normalleşmedi” dedi.

Merkez bankası başkanı, cumhurbaşkanının 2019’da yüzde 24 faiz oranını düşürme baskısına direndiğinde, Erdoğan onu kovdu ve bir model başlattı.

Türk bankaları lirayı desteklemek için dolar rezervlerini satmaya başladı. Bu dolar stokları şimdi düşüyor.

Koronavirüs pandemisinin neden olduğu küresel ekonomik yavaşlama, Türk mallarının dünyadaki satışlarını sınırlayarak baskıyı artırdı. Bir zamanlar Türkiye’nin en dinamik sektörlerinden biri olan turizm de büyük darbe aldı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın faiz oranlarına yaklaşımı nasıl ve ekonomistler ne diyor?

Erdoğan, faiz oranlarını düşük tutarak tüketicilerin alışverişe devam etme konusunda daha istekli olacağını ve işletmelerin borçlanmaya, ekonomiye para yatırmaya ve işçi çalıştırmaya daha yatkın olacağını savunuyor.

Lira dolar karşısında değer kaybederse, Türkiye’nin ihracatının ucuzlayacağını ve yabancı tüketicilerin daha fazla satın almak isteyeceğini söylüyor.

Bu bir dereceye kadar doğrudur – ancak ağır bir bedeli vardır. Türkiye, otomobil parçaları ve ilaçlar ile yakıt, gübre ve diğer hammaddeler gibi ithalata büyük ölçüde bağımlıdır. Liranın değeri düştüğünde bu ürünleri satın almanın maliyeti artıyor.

Aynı zamanda, Sayın Erdoğan’ın geleneksel ekonomi teorisini küçümsemesi, Türk şirketlerine yüz milyonlarca dolar borç vermeye istekli olan ancak şimdi para birimine olan inancını yitiren bazı yabancı yatırımcıları alarma geçirdi.

Faiz oranları ne kadar düşük olursa, enflasyon oranı o kadar hızlı yükselir. Geçen yıl boyunca lira, değerinin yüzde 45’inden fazlasını kaybetti ve birçok analist sokaklardaki oranın çok daha yüksek olduğuna inanmasına rağmen, resmi enflasyon oranı yüzde 20’nin üzerine çıktı.

Karşılaştırıldığında, ABD’de bu yıl şimdiye kadarki yüzde 6,8 (neredeyse kırk yılın en yüksek seviyesi) ve avro bölgesindeki yüzde 4,9’luk enflasyon oranı alarm vermek için yeterli.

Türkiye’de hızla yükselen fiyatlar, yoksullar arasında sefalete neden oluyor ve orta sınıfı yoksullaştırıyor.

İstanbul’un Sultangazi ilçesinde ekmek almak için uzun kuyrukta bekleyen Mehriban Aslan, geçimimizi sağlayamıyoruz” dedi. “Kocam 60 yaşında ve şu anda fazla çalışamıyor.” 1.800 liralık küçük bir emekli maaşı var – bu şu anda 125 dolara denk geliyor. “Bazen ekstra para getirmek için evde iğne işi yapıyorum” dedi.

Şirketler, değiştirebileceklerini düşünmedikleri için, malları satmak yerine depolamayı tercih ederler.

Mahalle bakkalında kasiyer olan 22 yaşındaki İsmail Arslantürk, yeşil mercimek fiyatlarının neredeyse iki katına çıktığından şikayet etti. “Bu noktadan sonra ekonominin belirleneceğini düşünmüyorum” diyen Arslantürk, ailesine destek olmak için liseyi bırakmak zorunda kaldığını da sözlerine ekledi. Umutsuzum.

Erdoğan’ın yükselen krize tepkisi ne oldu?

Başkan, daha yüksek faiz oranlarına karşı muhalefetinden “asla ödün vermeyeceğini” vurgulayarak yaklaşımını ikiye katladı. Geçen ay ulusal bir televizyona verdiği röportajda, “Faiz oranları zengini daha zengin, fakiri daha fakir yapıyor” dedi. “Ülkemizin bu şekilde ezilmesini önledik.”

Başkan, İslam’ın tefeciliğe karşı öğretilerine atıfta bulundu ve kredilerdeki faiz ücretlerini “tüm kötülüklerin anası ve babası” olarak nitelendirdi ve fiyat artışlarından dış müdahaleyi sorumlu tuttu. Dış İlişkiler Konseyi’nden Bay Barkey gibi analistler, bu tür yorumların öncelikle, Erdoğan’ın desteğinin çekirdeğini oluşturan ülkedeki daha muhafazakar dini kesimleri çekmeyi amaçladığını söyledi.

Barkey, Türkiye’nin asıl sorununun uzun süre iktidarda kalamayacak kadar kendine güvenen bir hükümdara sahip olması olduğunu vurguluyor. Bay Barkey, “Her şeye kadir olduğuna inanıyor ve hatalar yapıyor, ancak etrafı kimsenin meydan okuyamayacağı evet erkeklerle çevrili” dedi.