Türkiye’de zehirli duman ve plastik fabrika yangınları artıyor

Kortep (Türkiye):

Türkiye’de plastik geri dönüşüm tesislerinde çıkan yangınların sayısı arttı.

Uzmanlar ve aktivistler, bazı girişimcilerin bazen Avrupa’dan ithal edilen istenmeyen hurdalardan kurtulmak istediğine inanarak bunun tesadüf olmadığından şüphe ediyor.

Ülkenin kuzeybatısındaki bir sanayi kenti olan Cortep’te, bu sitelerden biri, bir ay içinde çıkan üç yangının ardından Aralık ayında yetkililer tarafından kapatıldı.

Bir tanesi 50 saatten fazla yanarak dağlarla Marmara Denizi arasındaki bölgeye zehirli siyah dumanlar tüttürdü.

Şehirdeki çevre aktivisti Beihan Gorkmas, “Göllerimizin ve kaynaklarımızın kirlenmesini istemiyoruz” dedi.

İki yıl içinde beş kilometre (üç mil) yarıçap içinde bir düzine benzer yangından kaynaklanan kirletici dioksin emisyonlarından endişe duyuyor.

“Maske takmalı mıyız?” Diye sordu.

Geçen yıl Türkiye’de bir plastik geri dönüşüm tesisinde ortalama üç yangın çıktı. Adana’nın güneyindeki Kukurova Üniversitesi’nde plastik kirliliği profesörü olan Cedot Kundoktu’ya göre, sayı 2019’da 33’ten 2021’de 121’e yükselecek.

‘Plastik lobi’

Aynı zamanda, Çin’in 2018’in başlarındaki ithalat yasağını takiben Türkiye, Avrupa’nın plastik atık ithalatında Malezya’nın önünde ön saflarda yer alıyor.

Gönüllü kuruluş Greenpeace’in Türkiye şubesi tarafından derlenen verilere göre, 2021 yılına kadar yaklaşık 520.000 ton Türkiye’ye ulaşacak.

Bu atıkların çoğu ülkenin güneyinde, özellikle de son yıllarda kaçak faaliyet gösteren şirketlerin kapatıldığı Adana ilinde son buluyor.

Diğer atık konteynırları batıdaki İzmir limanlarına ve Cardiff’ten çok uzak olmayan İzmit limanlarına gidecek.

İstanbul Marmara Üniversitesi’nde çevre mühendisliği profesörü olan Paris Ghali, “Avrupa’dan plastik ithal etmenin bir sakıncası yok, sadece geri dönüştürülemeyen veya artık plastik ithal etmek.

“Benim hissim, bu yangınların çoğunun tesadüfi olmadığıdır” dedi.

İthal edilen plastik atıkların sadece yüzde 20 ila 30’unun geri dönüştürülebilir olduğunu açıkladı.

“Atığın geri kalanı yakma fırınlarına gönderilmeli, ancak yakma fırınları çok az ücret alıyor. Bu yüzden bazı şirketler ellerinde önemli miktarda kalıntı olduğunda bunları bertaraf etmenin basit yollarını bulmaya çalışıyor” dedi.

Kundok, “bu yangınların çoğu geceleri çıkıyor” ve geri dönüşüm merkezlerinin makinelerden uzaktaki açık hava depolama ünitelerinde ilgileniyor.

Uluslararası polis teşkilatı Interpol, Ağustos 2020’de yayınladığı bir raporda, özellikle Türkiye’ye atıfta bulunarak, “Avrupa ve Asya’da yasadışı atık yangınları ve toprak kaymalarındaki artıştan” duyduğu endişeyi dile getirdi.

Ekim 2021 protokolünün ardından sektördeki şirketlerin kundakçılıktan suçlu bulunmaları halinde lisansları iptal edilebilecek.

AFP tarafından kaç firmaya ruhsat verildiği sorulduğunda, Çevre Bakanlığı ve Türkiye Ticaret Odası Atık ve Geri Dönüşüm Şube Başkan Yardımcısı cevap vermedi.

Galle, “Bakanlık çok dikkatli bir şekilde araştıramıyor veya öğrenmek istemiyorlar” dedi.

Türkiye’de plastik sektörü lobisinin son yıllarda güçlü bir şekilde büyüdüğünü söyledi.

Türkiye Geri Dönüşüm Derneği GEKADER’e göre plastik atık sektörü yılda 1 milyar dolar üretiyor ve 1.300 şirkette yaklaşık 350 bin kişiye istihdam sağlıyor.

‘Bir gün ışığı yeter’

Geri dönüştürülmeden veya yasal olarak yakılmadan önce plastik kaplı bir kortekste harap bir depo görmeyen ofisinde Aileen Sidacley, kundaklama iddialarını reddetti.

Ayıklama merkezinin çevre müdürü “Buna inanmıyorum” dedi.

“Bunlar yanıcı maddeler, her şey tutuşabilir, yeteri kadar güneş ışığı” dedi.

Türkiye, Avrupa’dan hendeklere ve nehirlere atılan atıkların görüntülerinin yayınlanmasının ardından Mayıs 2021’de plastik atık ithalatını yasakladığını duyurdu.

Yasak, yürürlüğe girmesinden sonraki bir hafta içinde kaldırıldı.

Cortep’e dönen çevre aktivisti Gorkhamus, 41 yıldır yaşadığı bölgesinin geleceğinden endişe ediyor.

Birçok kimya ve metal fabrikasına ev sahipliği yapan 40 kilometre (25 mil) uzaklıktaki Tilovasi kasabası örneğini verdi. Bilim adamları orada anormal derecede yüksek kanser oranları buldular.

Sonumuz onlar gibi olmak istemiyoruz dedi.

(Başlık dışında, bu hikaye NDTV personeli tarafından düzenlenmedi ve Syndicate Feed tarafından yayınlandı.)