Yıkılan Türk şehirleri işlerini ayakta tutmakta zorlanıyor – DW – 20.03.2023

Antakya Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Hikmet Şensen, “İnsanlar evlerini, işyerlerini, arabalarını kaybettiler, eşlerini, arkadaşlarını, kardeşlerini, kız kardeşlerini, amcalarını, halalarını kaybettiler” dedi. “Sadece üç ya da beş kişi bu geçmişe sahip değil, binlerce insan.”

DW’ye konuşan Sencin, Antakya’daki sanayi bölgesinin çalışma alanlarının üçte ikisini kaybettiğini ve acilen yeniden yapılanmaya ihtiyaç duyduğunu söyledi.

Hatay’ın başkenti Toki’nin Antakya ilçesinde etrafını saran yıkıma atıfta bulunan Küçük Sanayi Bölgemizde 2 bin 500 işyerinden yaklaşık 1 bin 500 ila 1 bin 700’ü çöktü.

Dr tarafından vurulan 11 ilçeden 6 şubat depremiTürkiye’nin güneydoğusundaki Hatay, Kahramanmaraş ve Adıyaman en çok etkilenenler oldu. Bölge, tekstil endüstrisi ve tarım açısından zengindir ve Türkiye’nin sanayi üretiminin yaklaşık %11’ini sağlamaktadır.

Avrupa Birliği tarafından 20 Mart’ta düzenlenen uluslararası bağışçı konferansı öncesinde, bu üç ildeki iş dünyası derneklerinin başkanları DW’ye sadece işyerlerinin zarar görmesinden endişe duymadıklarını söylediler. Ayrıca bölgenin karşı karşıya olduğu ciddi işgücü kıtlığından da endişe duyuyorlar.

Depremin bir işçi çıkışına neden olduğunu çünkü birçoğunun evsiz kaldığını söylediler.

Nitelikli işgücü nasıl geri alınır

Bazı işletmeler depremden bir ay sonra faaliyetlerine devam edebilse de vasıflı işçi eksikliği nedeniyle kapasitelerinin çok altında çalışıyorlardı. Depremden kurtulanlar yakın köylere veya diğer kasabalara taşındı.

Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Poluntu DW’ye verdiği demeçte, “Kahramanmaraş hala üretime geçemiyor. Nitelikli iş gücünü kaybetti.” Önceliğin çalışanların geri kazanılması ve barınma sorununun bir an önce çözülmesi olduğunu sözlerine ekledi.

Kahramanmaraş’ın depremden önce nüfusu 1,1 milyondu, ancak Poluntu, nüfusun şu anda 200.000’e düştüğünü tahmin ediyor. Depremin üzerinden 40 gün geçmesine rağmen konut sorununun çözülmediğini söyledi.

Bölge genelinde 600.000’den fazla ev çöktü veya ciddi şekilde hasar gördü, resmi verilere göre. Hükümet bir yıl içinde en az 250.000 konut inşa etme sözü verdi.

Ancak bölgedeki endüstri liderleri, bunun işçileri elde tutmak için yeterince hızlı olmadığını söylüyor.

“Bir işçi, çadırının tepesinin uçabileceğinden endişe duyduğunda [away] Antakya Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Sincin, 1 yıl veya 18 ay içinde daimi ikamet sözü vermenin “sorunu çözmediğini, sıcak duş almadığını” söyledi.

Tuvalet ve duş gibi olanaklar fiilen ortadan kalktı ve sanitasyon eksikliği Hatay İli’nde çaresiz bir durum yarattı.

Hatay’da “geçici” göçün “kalıcı”ya dönüşmesinden korkulurken, deprem öncesi 1,6 milyonu aşkın kişinin yaşadığı Hatay’ın nüfusunun beşte üçünden fazlasını kaybettiği tahmin ediliyor.

“Süper Teşvikler” Çağrısı

Bölgedeki iş dernekleri de hükümeti sözde süper teşvik mekanizmalarını devreye sokmaya çağırıyor. Bu devlet tarafından finanse ediliyor yatırım benteşvikler başlangıçta yetiştirilmek içindi ekonomik Sektörü canlandırarak büyümek üretim ve ihracat teşviki.

Toplam değeri 135 milyar Türk Lirası (6,69 milyar Avro veya 7,11 milyar Dolar) olan paketler Mısır Telekom gibi sektörleri hedefliyor.tarih Petrokimya ve enerji mineraller, madencilik, sağlık, Üretim ve tarım.

Adıyaman Ticaret ve Sanayi Odası dernek başkanı Jani Prikett, memleketindeki durumla ilgili olarak, “Göçü engelleyecek çok teşvik olmalı. Adıyaman süper teşvik bölgesi ilan edilmeli” dedi.

Barakat, DW’ye verdiği röportajda, “İnsanlar endişe ve korkudan şehirleri terk etmeye başladı. Yaşanacak tek bir ev yok, sağlık koşulları kötü, tuvalet yok” dedi.

Sencin ve Polento ayrıca, bazı alanlar diğerlerinden daha kötü etkilendiği için hedeflenen süper teşvikleri teşvik ediyor.

Depremden önce bile Türkiye, yüksek enflasyon, para biriminin devalüasyonu ve yüksek işsizlik gibi önemli ekonomik zorluklarla karşı karşıyaydı.

Mali yük

Hükümet, işçiler için kısa çalışma ödeneği getirdi, etkilenen işletmelerin krediye erişimini kolaylaştırdı ve depremlerin ardından bazı borç ödemelerini erteledi.

Ancak mali sorunlar sanayicilerin sırtına ağır bastı.

Kahramanmaraş Ticaret Odası’ndan Poluntu, “Çok büyük ve çok borçlu firmalar vardı. Tedbir alınmazsa bu firmalar iki ay içinde batar” dedi.

Antakya’daki Sensen, depremden önce 20 süpermarketi olan şehrin Ticaret Odası üyesinin hikayesini anlatıyor.

“On üçü çöktü, yedisi yağmalandı. Banka, depremin üçüncü gününde arayıp borçlarını mı ödeyeceğini yoksa yeniden mi yapılandıracağını sordu.”

Şimdi, teşvikler yakında devreye girmezse iş adamlarının göçe katılabileceğine dair bir korku var.

Adıyaman Ticaret Odası’ndan Barkat, “Bugünlerde üyelerimizden ‘Abi biz de gidelim, yeter artık dayanamıyoruz’ sesleri geliyor.

Bölge, yalnızca hükümetin ekonomik iyileşmeye yardımcı olma çabalarına bağlı değildir. Türk sanayicileri ekonomiyi yeniden inşa etmek için organize özel girişimler başlatırken, uluslararası kuruluşlar da devreye giriyor.

Üç iş adamı, bölge ekonomisinin normale dönmesinin yıllar alabileceğini söylüyor. Ancak buna bağlı kalacaklarını ve iş dünyasına yardım etmeye devam edeceklerini eklediler.

Barakat, “Çarşıda bir tüccarın lambasını gördüğümüzde mutlu oluyoruz” dedi.

Düzenleyen: Uwe Hessler