Türkiye’nin yeni maliye bakanı ‘rasyonel’ ekonomi politikasına dönüş sözü verdi

Türkiye’nin yeni maliye bakanı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın alışılmışın dışında stratejisinin ülkenin 900 milyar dolarlık ekonomisini ağır baskı altına soktuğu ve lirayı rekor bir düşüşe yolladığı yılların ardından “rasyonel” politikalara dönüş sözü verdi.

Selefi Nuredin Nebati ile Pazar günü düzenlenen devir teslim töreninde konuşan Mehmet Şimcek, “Toplumsal refahı artırma hedefine ulaşmada şeffaflık, sürdürülebilirlik, öngörülebilirlik ve uluslararası normlara uyum temel ilkelerimiz olacaktır.”

“Türkiye’nin rasyonel bir temele dönmekten başka çaresi yok. Makro-finansal istikrara öncelik vereceğiz.”

Şimşek, 2018’de hükümetten ayrılmadan önce başbakan yardımcısı ve maliye bakanı olarak görev yaptı. Erdoğan, bir değişiklik kapsamında onu Cumartesi günü kabineye iade etti. Hayat pahalılığı krizi ve yabancı yatırımcıları piyasadan çekmeye zorladı.

“Mehmed Şimşek’in Tercihi . . . Goldman Sachs Cumartesi günü müşterilerine gönderdiği notta, “Bu, para politikasının daha muhafazakar bir yöne kayması olasılığını artırıyor” dedi.

Ekonomiye liderlik etmek üzere atanan Şimşek ve diğer yetkililer, Türkiye’yi daha sürdürülebilir bir yola sokmak için önemli zorluklarla karşı karşıya. Enflasyon yüzde 40’ın üzerine çıkıyor ve döviz rezervleri, lirayı desteklemek için büyük bir cari açığı finanse etme çabasıyla ciddi şekilde tükendi.

Liranın düşüşünü durdurma çabalarına rağmen, para birimi son üç yılda dolar karşısında yüzde 67 değer kaybetti.

Şimşek Pazar günü yaptığı açıklamada, “Enflasyonun orta vadede tek haneli rakamlara düşürülmesi… cari açığın düşürülmesine yönelik yapısal değişimin hızlandırılması ülkemiz için hayati önem taşıyor.” dedi.

Nebadi’nin izlediği “liralaştırma” politikası kapsamında hükümet, işletmeleri ve tüketicileri döviz tutmamaları için güçlü teşvikler veren bir dizi önlem başlattı. En yüksek profilli araçlardan biri, 2021’de mudileri devlet pahasına liranın değer kaybetmesinden koruyan tasarruf hesaplarının piyasaya sürülmesidir.

Hesaplarda yaklaşık 125 milyar dolar var ve bazı ekonomistler, liradaki önemli zayıflığın hükümetin mali durumunu hızla etkileyebileceğinden endişe ediyor.

Diğer önlemler arasında, bazı analistlerin sermaye kontrollerine benzettiği, işletmelerin döviz satın alma kabiliyetini yönetmek yer alıyor.

Erdoğan hükümeti, asgari ücreti ve kamu sektörü ücretlerini yükselterek ve bir ay bedava benzin sunarak seçim öncesinde ekonomiyi canlandırmaya çalıştı. Pek çok ekonomist, bu önlemlerin enflasyonist baskıları artırdığı konusunda uyarıyor.

Yatırımcılar ve ekonomistler, yüksek borçlanma maliyetlerine uzun süredir direnen Erdoğan’ın faiz oranlarının yükselmesine ne kadar izin verdiğinin test edileceğini söylüyor. Yükselen enflasyona rağmen Erdoğan, merkez bankasını iki yıl önceki yüzde 19 olan oranları şimdi yüzde 8,5’e indirmeye zorladı.

Merkez bankasının politika faizi ile enflasyon arasındaki fark, “reel” faiz oranlarını negatif bölgeye itti – liranın keskin değer kaybının nedenlerinden biri.

Yatırımcılar şimdi Erdoğan’ın merkez bankası liderliğini değiştirip değiştirmeyeceğini bekliyor. Mevcut Cumhurbaşkanı Shahab Çavuşoğlu, Mart 2021’de göreve gelmesinden bu yana cumhurbaşkanlığı emirlerinde bir dizi acımasız tarife indirimini denetledi.

Diğer bir konu da, merkez bankası ekonomistlerin sert bir oran artışı dediği şeyi uygularsa Erdoğan’ın plana bağlı kalmaya istekli olup olmayacağı.

Goldman, ekonomi politikasını Şimşek yönetse bile, liranın önümüzdeki yıl dolar karşısında 21 TL’nin biraz altından 28 TL’ye keskin bir şekilde düşeceğini tahmin ediyor.

Eski bir Merrill Lynch tahvil stratejisti olan ve yabancı yatırımcılar tarafından saygı duyulan Şimşek, cumhurbaşkanının kendi damadı Berat Alberak’ı maliye bakanı olarak atamasıyla 2018’de başbakan yardımcılığından istifa etti.

Albayrak, merkez bankası faiz oranlarını keskin bir şekilde indirirken bir kur krizini savuşturmak için başarısız bir girişimde bulunduğu iki yıl boyunca döviz rezervlerindeki on milyarlarca doları yakmakla suçlanıyor.

Ekonomistler, Erdoğan’ın ekonomik uyum planına karşı sabrını kaybetmesi halinde benzer bir durumun tekrar yaşanabileceğinden endişe ediyor.

“Herhangi bir politika değişikliği daha fazla merkez bankası bağımsızlığı ve daha yüksek faiz oranlarını içerecek mi yoksa yarım yamalak bir çaba mı olacak?” dedi Londra’daki Capital Economics’ten Liam Beach. “Muhtemelen Şimşek, anlaşmasının bir parçası olarak daha sıkı para politikası talep etti, ancak Erdoğan tam kontrolü bırakırsa şaşırırız.”

Funja Güler’den ek raporlama