Türkiye ve Suriye’deki depremler neden bu kadar yıkıcı oldu?

İskenderun’da meydana gelen depremin ardından enkaz altında hasar gören bir araç görülüyor.

Bir dizi deprem meydana geldi Türkiye ve Suriye’nin tahrip edilen yerleri3.000’den fazla insanın ölümü ve binlerce binanın yıkılmasıyla sonuçlandı.

Merkezi Güneydoğu Anadolu’da bulunan Kahramanmaraş ilinde meydana gelen deprem, Mısır’ın Kahire ve Lübnan’ın Beyrut kentinde de hissedildi.

Bu saldırılar, Suriye’de on yılı aşkın süredir devam eden iç savaş ve bu çatışmanın yarattığı mülteci krizi sonucunda sınırın her iki yakasında oluşan bir bölgeyi vurdu.

ne oldu?

Sismologlar, Pazartesi günü Türkiye ve Suriye’yi vuran 7,8 büyüklüğündeki depremin muhtemelen bu on yılın en ölümcül depremlerinden biri olacağını söyledi.

Depremin merkez üssü, Doğu Anadolu Fayı üzerinde yer alan Türkiye’nin Nordacı kentinin 16 mil (26 kilometre) doğusundaydı. Deprem kuzeydoğuya doğru yayılarak Türkiye’nin merkezi ve Suriye’de yıkıma yol açtı.

İlk depremin meydana gelmesinden 11 dakika sonra bölgede Richter ölçeğine göre 6,7 büyüklüğünde bir artçı sarsıntı meydana geldi. Saatler sonra 7,5 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi ve ardından öğleden sonra 6,0 büyüklüğünde bir artçı şok daha geldi.

Ortalama olarak, herhangi bir yılda Richter ölçeğine göre büyüklüğü 7,0’ın üzerinde olan 20’den az deprem meydana geliyor ve bu da Pazartesi günkü olayı şiddetli hale getiriyor.

Neden bu kadar yoğundu?

Üç tektonik plakanın kesişimi

Bölge, dünyadaki sismik açıdan en aktif bölgelerden biri, yani depremlere yatkın.

Depremler, yerkabuğunun büyük bloklarının (veya tektonik plakaların) aniden birbirine yaklaşmasıyla meydana gelir.

Türkiye-Suriye bölgesi bu levhalardan üçünün kesiştiği noktada yer almaktadır: Anadolu, Arap ve Afrika levhaları.

Arap Plakası kuzeyi Avrupa’ya doğru iterek Anadolu Plakasının yılda yaklaşık 2 cm batıya itilmesine neden oluyor.

Onlarca yıldır biriken bu baskı, şimdi feci sonuçlar doğuracak şekilde serbest bırakıldı.

Doğrultu kayma hatası

Doğu Anadolu Fayı doğrultu atımlı bir faydır. Bu faylarda, katı kaya plakaları dikey bir fay hattı boyunca birbirlerine doğru itilir, bunlardan biri yatay bir hareketle kayana kadar gerilim biriktirir ve bir depremi tetikleyebilecek muazzam miktarda basıncı serbest bırakır.

Kaliforniya’daki San Andreas Fayı belki de dünyanın en ünlü doğrultu atımlı fayıdır; burada bilim insanları uzun süredir yıkıcı bir depremin yakın olduğu konusunda uyarıyordu.

Açık Üniversite’den gezegen jeologu David Rothery, Reuters’e şöyle konuştu: “Dünya yüzeyindeki sarsıntı, kaynağında aynı kuvvette daha derin bir depremden daha şiddetli olacak.”

Şanlıurfa’da çöken binanın fotoğrafı @mehmetyetim63 Twitter hesabının izniyle çekilmiştir.

Sığ depremler

Türkiye ve Suriye’yi vuran depremin ana fayı 11 mil (18 kilometre) gibi sığ bir derinlikte meydana geldi.

İlkini dokuz saat takip eden ikinci büyük deprem, orijinal depremin yaklaşık 62 mil (100 km) kuzeydoğusunda, yalnızca 6 mil (10 km) derinlikteydi.

Uzmanlar, Dünya yüzeyindeki sarsıntının, kaynağında aynı şiddette daha derin bir depremden daha şiddetli olacağını söylüyor.

Binaların kalitesi ve konumu

Spekülasyonlar, özellikle daha az sayıda modern binanın bulunduğu küçük kasaba ve köylerde, felaket nedeniyle yıkılan bina türleri etrafında da dönecek.

Güncellenmiş bina kurallarına uyan modern binaların depremlerden kurtulma şansı yüksektir. Ancak daha eski veya daha ucuz binalar en çok risk altında ve iç savaşın harap ettiği bölgelerdeki binalar zaten hasar görmüş olabilir.

İlgili…