Türkiye faiz artırımlarıyla ortodoksinin öncüsü olmaya hazırlanıyor

Erdoğan’ın geçen ay yeniden seçilmesinin ardından kurumun başına eski bir Wall Street yöneticisini atamasının ardından merkez bankasının Perşembe günü rotayı tersine çevirmesi ve oranları artırması bekleniyor.

Türkiye cumhurbaşkanı, istihdam yaratma ve ekonomik büyümeye odaklanan “yeni ekonomik modelin” bir parçası olarak iki yıl önce merkez bankasını faiz oranlarını düşürmeye zorladı.

Politika kötü bir şekilde geri tepti ve kıdemli Türk lider geçen ay yapılan bir genel seçimi neredeyse kaybediyordu.

Yıllık enflasyon oranı geçen yılın sonlarında yüzde 85’e ulaştı ve merkez bankası lirayı – 10 yılda dolar karşısında yüzde 90 – daha da büyük bir düşüşten kurtarmaya çalıştı.

Erdoğan ilk seçim yarışına girdi, ardından yirmi yıllık iktidarını 2028’e kadar uzattıktan sonra ticari marka politikası değişikliklerinden birini düzenledi.

Yatırımcı yanlısı ekonomist Mehmet Simcek’i maliye bakanlığına ve eski Goldman Sachs direktörü Hafiz Kaye Ergan’ı sözde bağımsız bir merkez bankasının başına atadı.

Türk basını, Şimşek’in ancak gemiyi uygun gördüğü şekilde konumlandırmakta özgür olacağına dair güvence aldıktan sonra hükümete katılmayı kabul ettiğini bildirdi.

Şimcek göreve geldikten sonra yaptığı açıklamada, Türkiye’nin “akılcılığa dönmekten başka seçeneği olmadığını” söyledi.

Erdoğan geçen hafta yeni ekibinin kendi inançlarıyla çelişen politikalar izleyeceğini “kabul ettiğini” söylemişti.

Şimşek’in varlığı şimdiden ses getirdi.

Lira, 28 Mayıs seçimlerinin ikinci turundan bu yana dolar karşısında yüzde 15 daha değer kaybetti – bu, merkez bankasının maliyetli para korumasını yavaş yavaş gevşettiğinin bir işareti.

Merkez bankasının son yıllarda en yakından izlenen politika toplantılarından birinde dolar 23,6 lira civarında değer kazandı.

Ancak analistler, Türkiye’nin politika faizini mevcut yüzde 8,5’ten ne kadar ve ne kadar hızlı artıracağı konusunda derinden bölünmüş durumda.

Goldman Sachs ekonomisti Clemens Graf, “Muhafazakar bir politika yapıcı, oranları mevcut mevduat faizlerinin seviyesi olan yüzde 40’a yükseltir” dedi.

JP Morgan ve Bank of America yüzde 25’lik bir artış öngördü.

Ancak Capital Economics, yeni kurul daha yavaş hareket eden bir yaklaşımı tercih etme işaretleri gösterdiği için “ihtiyatlı olmak için nedenler” olduğunu söyledi.

Londra merkezli danışmanlık, “Aslında, liranın değer kaybı çoktan durmuş gibi görünüyor” dedi.

Türkiye’nin Mayıs ayı enflasyon oranının yüzde 39,6 olması, bankaların resmi politika faizi üzerinden bir yıl süreyle lira borç vermeleri durumunda zarar edecekleri anlamına geliyor.

Başlangıçta Erdoğan’ın yeni atamalarını alkışlayan yabancı yatırımcılar, şimdi Türk liderin yeni ekibine karşı sabrının ne kadar süreceği konusunda endişeli.

Pek çok kişi, 2020’nin sonlarında ve 2021’in başlarında faiz oranlarını yükseltmek amacıyla Erdoğan’ı dört aylığına görevden alan piyasa dostu merkez bankacısı Naci Ağbal’ın zorlu deneyimine işaret ediyor.

Bazı analistler, yeni ekibi daha sonra olası bir siyasi serpintiden kaçınmak için hızlı hareket etmeye teşvik ediyor.

Diğerleri, Türkiye’nin ekonomik sorunlarının bir anda çözülemeyecek kadar karmaşık olduğunu öne sürüyor.

Türkiye’nin en pahalı planlarından biri, Erdoğan tarafından 2021’in sonlarında uygulamaya konulan bir banka mevduat koruma programını içeriyor.

Bu, hükümetin, para biriminin dolar karşısında değer kaybetmesinden kaynaklanan lira mevduatlarındaki zararı karşılamasını sağlar.

Bu, serbest dalgalı döviz kuruna hızlı bir dönüşün gergin bütçelere daha da büyük bir yük getirebileceği anlamına geliyor.

Birçoğu SIMSEC’in planı aşamalı olarak kaldırmasını bekliyor.

Erdoğan Çarşamba günü yeni atamalarına güvendiğini söyledi.

“Ekonomi yönetimimizde kendimize büyük sorumluluklar verdik. Güçlü, uyumlu ve verimli bir ekip kurduk” dedi.