Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından kurulan Kanal İstanbul projesi, yerel ve uluslararası bir kargaşaya yol açtı.

28 Nisan 2021, 13:03

Karadeniz ile Marmara Denizi arasında yaklaşık 30 mil uzunluğunda bir kanal kazmayı planlayan Kanal İstanbul, Türkiye’nin en büyük şehrinin yarısını bir adaya çevirecek. Proje aynı zamanda Türk Trakya bankaları boyunca bir milyonluk yeni bir şehrin gelişimini, bir konteyner terminalinin inşasını ve onlarca yeni köprü, otoyol, marina, alışveriş merkezi ve eğlence merkezini de görecek.

Çaba, büyük ölçekte destansı olacak – Ulaştırma ve Altyapı Departmanının yaklaşık 20 milyar dolara mal olduğu tahmin edilen 2018 tarihli bir belgesi – ve bir tartışma düzeyinde.

Savunmacılar, kanalın Bahreyn arasında seyreden tankerler ve konteyner gemileri için düz ve kolay bir rota sağlayacağını savunuyorlar. Bu, İstanbul’un kalbinden geçen dar ve dolambaçlı Boğaz boğazından kaçınmalarına yardımcı olacak, bu da kalabalık şehirdeki insanların yaşamlarını da tehdit edebilecek çarpışmalardan kaçınmaya ve yere inmeye yardımcı olacaktır.

Bununla birlikte, kanal aynı zamanda İstanbul’un kalan son yeşil alanlarından birinden ve büyük bir şehir suyu rezervuarından da geçecek. Çevreciler uzun zamandır planla ilgili bir kargaşaya neden oldu, ancak geçtiğimiz ay Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Adalet ve Kalkınma Partisi’nin Kanal İstanbul’a yeşil ışık yakmasıyla protestolar yükseldi.

İstanbul büyükşehir belediyesinin de karşı çıktığı plana karşı şehirde çoğunluk olduğunu gösteren kamuoyu yoklamaları ile bu protestolar Erdoğan için büyük bir meydan okuma haline gelebilir. Ne de olsa, 2013’te, haftalarca gösterilere yol açan ve partinin 2002’de iktidara gelmesinden bu yana AKP iktidarına en ciddi meydan okumaya yol açan, şehirde kalan birkaç parktan birini – Gezi’yi geliştirme planlarına karşı barışçıl bir protesto oldu. .

Aralık 2019’da kanalda düzenlediği bir çalıştayda “Bu proje vatana ihanet değil, cinayettir” dedi. “Bittiğinde İstanbul’un sonu olacak”.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne göre Bir atölye Ocak 2020’de kanal inşaatı, 200.000 ağacın kesilmesini ve 136 milyon metrekarelik tarım arazisinin tahrip edilmesini içerecek ve şehir, uzunluğu boyunca tatlı su gölleri ve rezervuarlarının tahrip edilmesinden yaklaşık 33 milyon metreküp su kaybedecek. Yol.

Kanaldan kazılan arazi aynı zamanda Karadeniz kıyısı boyunca bir atık deposu olarak kullanılacak ve birçok türün kıyı habitatlarını tahrip edecek, Karadeniz ve Kanal Koridoru’ndan 2 km3 tuzlu su ve ek organik madde getirilebilecektir. Karadeniz. Marmara Denizi her yıl o deniz ortamını tamamen yok edebilir.

O halde şehirdeki pek çok kişinin karşı çıkmasına şaşmamalı. Ancak beklenmedik bir gelişmede, İmamoğlu gibi muhalif seslere, aralarında bazı eski amirallerin de bulunduğu 104 emekli Türk deniz subayı katıldı. Onların endişeleri ne yakın bir çevre felaketi ne de büyük ekonomik krizler ve küresel bir salgın zamanında potansiyel bir kaynak israfıdır. Bunun yerine, Ağustos 1936’da Cenevre Gölü kıyılarında yüzlerce mil ötede imzalanan 85 yıllık bir antlaşma için kanalın ne anlama gelebileceğinden korkuyorlar.

Bu sözleşme, Montrö Antlaşması, Karadeniz ile Ege Denizi arasından kime ve hangi koşullarda geçebilecek gemilere ait kuralları belirlemektedir. Eski donanma subayları 3 Nisan’da açık bir mektupta anlaşmanın “Türkiye’nin hayatta kalmasında önemli bir yer tuttuğunu” yazdı. Aslında, Montrö’nün dış güçlerin çatışmaları kışkırtmak için boğazları kullanmasını önlemek ve böylece Türkiye’yi savaşa dahil etmek için bir araya getirildiğini ileri sürdüler.

Ancak Kanal İstanbul, ülkenin anlaşmaya verdiği destek konusunda bir tartışma başlattı. Bu tartışma, Erdoğan’ın kanalın “Montrö’nün tamamen dışında” olacağını açıkladığı Ocak ayında yeniden başladı, yani hangi gemilerin geçebileceğine yalnızca Türkiye karar verecekti. Mart ayında AKP’li Türkiye meclis başkanı Mustafa Sentop, hükümet yanlısı bir televizyon kanalında Türkiye’nin de isterse anlaşmadan çekilme hakkına sahip olduğunu öne sürdü.

Ertesi ay Erdoğan, Türkiye’nin şu anda anlaşmadan çıkma planları olmadığını söyleyerek, “İleride ihtiyaç olursa, ülkemizi daha iyi hale getirmek için herhangi bir anlaşmayı gözden geçirmekten çekinmeyeceğiz. “

Emekli Donanma subayları için – 10 amiral daha sonra açık mektupları nedeniyle polis tarafından tutuklandı – Erdoğan’ın önerisi, diplomatların 85 yıl önce kapattığı bazı özellikle zehirli vakaların kapağını kaldırma olasılığını artırdı. Şu anda Global Resources Partnership’in CEO’su olan eski bir Türk diplomat olan Mehmet Ojutko, Nisan ayında bana “Montrö Pandora’nın Kutusu” dedi. “Açarsan, ne çıkacağını asla bilemezsin.”

Antlaşma, II.Dünya Savaşı’ndan hemen önce dokuz ülkeden diplomatlar tarafından hazırlandı. Esas endişeleri, Türk Boğazlarını düzenleyen kanun hükümlerine göre – 1923 Lozan Antlaşması – Türkiye’nin bunları kimin kullandığı konusunda hiçbir kontrolünün olmamasıydı. O zamanlar bu iki boğaz, Marmara’yı Ege Denizi’nden ayıran İstanbul Boğazı ve başka bir kanal olan Çanakkale Boğazı olarak anlaşılabilirdi.

Türkiye’nin bu su yolları üzerindeki kontrol eksikliği, Faşist İtalya, Nazi Almanyası veya Sovyet Rusya’nın savaş gemilerini çalıştırma ve Türkiye’yi I.Dünya Savaşı’nın başlangıcında yaptığı gibi çatışmaya itme olasılığını açtı. Ojotko, bunun 1914’te gerçekleştiğini söyledi. Böylelikle Türkiye, Fransa ve Birleşik Krallık Montrö’nün bir daha olmasını engellemek için etrafını sarmış oldu.

“Montrö hiç de kötü bir anlaşma değil,” dedi Essy. “Aslında bu Türkiye için büyük bir başarıydı.” Anlaşma, Karadeniz’de kıyı şeridi olan ülkeler ile olmayanlar arasında ayrım yapıyor. İlk gruba daha fazla trafik hakları verilirken, tüm ülkelerden gelen savaş gemileri kısıtlandı.

Alman Marshall Fonu’nun Ankara ofisi müdürü Özgür Unluhisarcıklı bu ay bana, “Şu anda Montrö Anlaşması Türkiye’yi ABD veya Rusya’nın baskısından etkili bir şekilde koruyor.” Dedi. Bu arada, barış zamanında tüm ulusların sivil gemileri için geçiş serbest kalır.

Erdoğan’ın önerdiği gibi, önerilen kanal “Montrö dışında” olacaksa, bu kuralların tamamı da geçersiz olacaktır. Bu, kullanım ücreti alabileceği ve nihayetinde onu kimin kullanabileceğine karar verebileceği anlamına gelir.

Bu, anlaşmanın on yıllardan önce elde ettiği hassas dengeyi baltalayabilir. Essy, “Sonunda, kimsenin bunu riske atmak isteyeceğini sanmıyorum,” dedi. Erdoğan’ın, özellikle Karadeniz bölgesindeki son olaylar göz önüne alındığında, dengeyi dikkatlice incelemesi en iyisidir.

Geçen hafta, Rus-Ukrayna geriliminin arttığı bir dönemde iki ABD savaş gemisinin Karadeniz’e gireceği haberleri ortaya çıktı. Ancak Montrö sayesinde seferleri kısa sürede iptal edilen gemiler önce Türkiye’nin iznine başvurmak zorunda kaldı. Anlaşmaya göre, ABD ve karayla çevrili diğer ülkeler de oraya koyabilecekleri toplam gemi tonajıyla sınırlı olacak. Dolayısıyla, Moskova ve Washington’daki stratejik planlamacılar, yeniden bölgesel savaşın bulutları gibi görünen şeylerle ilgili yargılarını övmeli ve lanetlemelidir.

Erdoğan, Türkiye’nin tek taraflı iktidar gücünden daha fazlasını isteyebilir. Ancak ülkesi için Pandora’nın kutusunu kapatmak en akıllıca hareket olabilir – ve Erdoğan’ın sık sık bahsettiği egemenliğin en iyi korunması.