Sosyal ve ekonomik baskılar Türkiye’de Suriye gettoları yaratıyor

Baladi – Khaled Al-Zeradli rolünde

Suriyelilerin bir kısmı Türkiye’ye geldiklerinden bu yana Suriyeli kardeşlerinin yoğun olarak yaşadığı bölgelere sığınma eğiliminde oldu. Bazıları seçeneklerini daha da daraltarak valiliklerinden veya şehirlerinden ailelerin yaşadığı yerleri aradı.

Yıllar geçtikçe Suriyeliler, İstanbul’un Fatih ve Esenyurt ilçeleri, Kayseri’nin Sahabiye ve Danişmend Gazi ilçeleri ile Gaziantep’in Sanko Park gibi çeşitli illerdeki yerleşim alanlarında yoğunlaştı.

Suriyelilerin Türkiye’de ikamet ettiği yıllar boyunca, “getto” terimi Suriyeli kümeleri tanımlamak için kullanılmış ve daha önce de belirtildiği gibi bazen öğrenciler ve üniversite katılımcıları arasındaki tartışmalarda dile getirilmiştir. Pek çok kez.

“Getto”, çoğunluk tarafından belirli bir etnik kökene, kültüre veya dine mensup olarak tanımlanan bir grup sakinin gönüllü olarak veya zorla yaşadığı bir alanı ifade eder.

Bilgi Ansiklopedisi’ne göre günümüzde bu terim, sosyal ve ekonomik baskılar nedeniyle etnik azınlıkların yaşamak zorunda kaldığı yoksul bölgeleri ifade ediyor.

Daha önce “getto” terimi, Yahudilerin göç ettiği veya yaşamaya zorlandığı Avrupa şehirlerindeki Yahudi yerleşim yerlerine veya bölgelerine atıfta bulunuyordu.

Gönüllü seçim kanunla zorunlu hale getirildi

Türk hükümetinin bazı mahalleleri yabancılara kapatma ve bölge sakinlerini, taşınmak isteseler bile belirli ilçelerde kalmaya zorlama kararı aldığı 2022 yılının ilk aylarına kadar Suriyeliler için yaşam yerleri seçimi isteğe bağlıydı.

Hatay’da bakkal dükkanı sahibi olan İsmail, ilk olarak Suriye sınırına yakın Reyhanlı ilçesini tercih etti. Zamanla küçük bir bakkal açmaya karar verdi ve Suriyelilerin toplandığı Çarşamba Pazarı bölgesine taşındı.

İsmail dedi Pek çok kez Suriyeliler Reyhanlı şehrinin geneline dağılmış olmasına rağmen Suriyelilerin çokluğundan dolayı burayı tercih etmiş. Ancak çarşamba pazarının kalabalık olması işini daha karlı hale getirebilirdi.

Bugün Suriyeli bir bakkal dükkanının yakınında yaşıyor ama evi rahatsız çünkü Suriyelilerin ülkede yaşadığı sorunlardan ve geçen Haziran ayında olduğu gibi dükkanlarına olası saldırılardan korkuyor. Ancak mültecilere yönelik artan nefret söyleminin uzak bir bölgede yaşamayı daha da zorlaştırdığını söylüyor.

Kayseri’de yaşayan Bara, yakın zamanda İstanbul’a taşındı. Suriyelilerin toplandığı bölgelerde Suriyelilerin ihtiyaçlarını satan dükkanların yanı sıra Arapça konuşan personelin çalıştığı özel klinikler olduğundan, yaşayacak yer seçmenin öncelikle kolaylık sağladığını belirtti.

Ek olarak, Kayseri’deki Suriyeli topluluklar asıl vilayetleri olan Lazkiye, Halep, Şam vb. bölgelerde ikamet etmektedir. Bara, bu toplantıların artı ve eksilerine dikkat çekti.

Yirmili yaşlarında Türk vatandaşı genç bir kadın olan Bara, Türk toplumuyla sınırlı temas nedeniyle bu toplantıların sakinlerinin ev sahibi toplumla entegrasyonunu olumsuz etkilediğini söyledi.

İstanbul’un Fatih ilçesinde yaşayan 21 yaşındaki Suriyeli Judi al-Masri de benzer bir deneyim yaşadı. Dil ve kültür bilgisi eksikliğinden dolayı bu bölgede yaşamayı seçmiş, Arapça tıp merkezleri, Arapça konuşan Türk öğretmenleri, kreşler ve Arapça dükkanların olduğu yerleri aramıştır.

Suriyeli nüfusun yoğunlaştığı bir bölge olan Fethi’de yaşamak, Türkçe öğrenmenin farklı yollarını sağladı ancak aynı zamanda mülteci topluluğunu ev sahibi topluluktan izole ettiği için Suriye’nin yerel topluluğa entegrasyonunu da olumsuz etkiledi.

Ketolar neden oluşur?

Türkiye hiçbir zaman Suriyeliler için kalıcı bir yuva olmadı; Bunun yerine, Suriye’deki savaşın sonuna kadar Avrupa için bir geçiş noktası veya mola noktasıydı. Bu, mülteci topluluğunun ev sahibi toplulukla bütünleşmeye çalışma konusundaki isteksizliğini açıklıyor ve bu da özel yerleşim alanlarının yaratılmasına yol açıyor. Sosyolog Dr. Safwan Kassam, Türkiye’ye gelen Suriyeli toplumun yapısının da buna katkıda bulunduğunu söylüyor.

Kassam dedi ki Pek çok kez İş, ticaret ve serbest sektörlerde çalışan genç, eğitimsiz Suriyelilerin bir kısmı, iş, ticaret veya diğer nedenlerle Türkiye’de kalmak amacıyla temel dil becerilerini öğrenerek günlük hayata entegre oldu.

Eğitimli sınıf kendilerini izole ediyordu ve tek temasları işti. Yaşlı mülteciler yeni bir dil öğrenmeyi zor buluyorlardı ve bu da ev sahibi toplumla entegrasyon eksikliğine katkıda bulunuyordu.

Geniş ve çeşitliliğe sahip Suriyeli topluluğun çeşitli hizmetler sunduğunu ve yerel toplumla etkileşim ve entegrasyon ihtiyacını azalttığını söyledi.

Kassam ayrıca bazı ırkçı uygulamaların birçok kişiyi asimilasyondan caydırdığını da kaydetti.

Okullardaki ve üniversitelerdeki genç neslin o kadar iyi entegre olduklarını ve onları Türk emsallerinden ayırmanın çoğu zaman zor olduğunu belirtti.

Türkiye’ye kalıcı olarak yerleşmeye karar veren mülteciler için dil edinimi, ticari işlemler, evlilikler ve diğer sosyal etkileşimler açısından Türk toplumuna asimilasyonları oldukça önemliydi.

Qassam, gettoların dezavantajlarının önemli olabileceğine inanıyor çünkü bu dezavantajlar, Suriyelilerin kendi kültürlerini ve ilerlemelerini ev sahibi topluma ifade edebilen kısmını izole ediyor. Bu tecrit, bazı mültecilerin olumsuz davranışlarını öne çıkarırken, tüm Suriyelilere olumsuzluk duygusu katarak herkesin sonuçlarına katlanmasına neden oldu.

Kanunla pekiştirilen bir durum

Türk hükümeti 2018’den bu yana Suriyeli mültecileri ilk kaydoldukları şehirlerde yaşamaya zorluyor ve kısa süreli seyahat izinleri olmadan seyahat etmelerini veya iller arası hareketlerini yasaklıyor. Seyahat izinleri şartlı olarak verilmektedir.

Türkiye’de, özellikle de sınır illerinde yaşayan Suriyeliler, özellikle Türk yetkililerin varlıklarını azaltmayı hedeflediği İstanbul’a seyahat izni alma konusunda önemli zorluklarla karşılaşıyor ve Suriyelileri nakit karşılığında izin sunan kaçakçıların istismarına karşı savunmasız bırakıyor.

Kısıtlamalar birçok insanı, bilinen kontrol noktalarından kaçan taksileri veya internet üzerinden rezervasyon yaptırılan otobüsleri kullanarak yasa dışı seyahat etmeye (kaçakçılık) sevk ediyor.

Şubat 2022’den itibaren Türk yetkililer mevcut ilan edildi Suriyeli mültecileri farklı il ve şehirlere dağıtarak belirli ilçelerde yoğunlaşan topluluklar oluşturmalarını engellemeyi planlıyor.

Türk hükümeti pek çok mahalle ve şehri barınma, ikamet ve kayıt da dahil olmak üzere her düzeyde Suriyelilere kapattı. İstanbul Fatih gibi bölgelerde kişi aynı bölgede çalışsa dahi adres tescili talepleri reddediliyor.

Halihazırda bu kapalı ilçelerde yaşayanların, Türkiye şehirlerindeki mevcut gettoları koruyarak ama genişlemelerini engelleyerek diğer kısıtlı bölgelere seyahat etmeleri mümkün değil.

Irkçılık bunu daha da artırdı

Türkiye’deki Suriyeli mültecilerin algıları, röportaj Pek çok kezBiz ayrıldık. Bazıları, 2020’den bu yana artan ırkçılık dalgasının mültecileri sayıların yüksek olduğu bölgelerde yaşamaya ittiğini düşünürken, diğerleri bunun tersini düşünüyordu.

İsmail, özellikle giderek daha fazla ırkçı söylemin hedefi haline geldiğinden, daha az Suriyelinin yaşadığı bir mahallede yaşamanın kendisi için bir seçenek olmadığına inanıyor. Bara da aynı fikirde.

Para, Kayseri’de yaşayan bir tanıktı saldırılar Suriyelilerin yaşadığı Danişmend Gazi mahallesi, Suriye’nin yoğunlaştığı bölgelerde yaşamanın kendisini geçen Haziran ayındaki evinde olduğu gibi her türlü ırkçı saldırının hedefi haline getirdiğine inanıyor.

Mersin’de yaşayan Ali, Çarşı gibi veya Suriyeli yerleşim birimlerinin yoğunlaştığı bir belediyeye yakın bölgelerde yaşıyor ki bu da tamamen ters etki yapıyor çünkü o bölgedeki Suriyeli bir gencin dahil olduğu herhangi bir sorunun mağduru olabiliyor.

Bir Suriyeli ile bir Türk genci arasında bir sorun ortaya çıktığında, bölgede yaşayan herkesin sorun yaşadığı kişiyi temsil ettiğine inanıyor.

Suriyeli mülteci meselesi geçtiğimiz yıllarda Türk muhalefeti tarafından 2018 seçimlerinden kazanç elde etmek için kullanılmıştı.

Başta enflasyon ve yüksek işsizlik oranları olmak üzere çeşitli koşullarla birlikte Suriyelilere yönelik ırkçı söylemin artmasıyla bu sömürü daha da yoğunlaştı ve Türk muhalefetinin bu konuyu çıkar elde etmek için kullanmasına olanak tanıdı.

Türkiye’de Suriye vatandaşlığının olduğu yıllarda, bu vaatlerle cumhurbaşkanlığı ve belediye seçimlerine katılan aşırı görüşlü Zafer Partisi gibi “mültecilerin Türkiye’den sınır dışı edilmesini” merkeze alan programlarla siyasi partiler kuruldu.

Parti, mültecilerin sınır dışı edilmesi ve yabancıların ülkedeki yaşamlarının kısıtlanmasına yönelik kanunların çıkarılması dışında herhangi bir çözüm ve öneri sunmadı.