Küresel iklim politikasının dışındaki ülke: Türkiye – Ebru Voyvoda

Fotoğraf: AA / Dosya

Makaleyi Türkçe / Kürtçe okumak için tıklayınız.

Küresel sistem, Mart 2021’den bu yana Covid-19 salgınının çok boyutlu etkileri, belirsizlikler ve kırılganlıklar ile boğuşuyor.

Koronavirüs salgınından önce, küresel ekonomi zaten giderek derinleşen ve yapılanan bir “kalıcı kriz” durumuyla biliniyordu.

2008 yılında ABD finans piyasalarında yaşanan kargaşayla başlayan ve kısa sürede küresel boyuta ulaşan artan eşitsizlikler, zayıflayan verimlilik dinamikleri, küresel tedarik zincirlerini tehdit eden “ ticaret ve teknoloji savaşları ”, ortaya çıkan iklim krizi ve çevre sorunları geride kalmak. Çıkmaza …

Pandemi bir yandan belirsizlikleri, sosyal eşitsizlikleri ve kırılganlıkları derinleştirirken 2008 küresel mali krizinden bu yana devam eden eğilimleri güçlendirdi.

Ancak pandemi karşısında geliştirilen ‘çıkış’ politikalarının içeriği, Covid-19 sonrası dünya çapında yaşanan tartışmalar ve bu doğrultuda atılan adımlar, iklim politikalarının küresel düzenin yeniden şekillenmesinde kritik öneme sahip olacağını göstermektedir. gelecek. Aralık.

Yol nereye gidiyor?

Bugün küresel iklim politikalarını şekillendiren Paris Anlaşması, Kasım 2016’da yürürlüğe girdi. Anlaşma, “küresel ortalama sıcaklık artışını sanayi öncesi seviyelerin iki derecenin altına düşürme ve derece artışını sınırlama çabalarını sürdürme hedefini belirlemektedir. Eşit ısıtın. İklim felaketlerini önlemek için 1,5 dereceden fazla “.

Bu hedef, Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin (IPCC) hedefi ile birlikte – yüzyılın ortasında sıfır net sera gazı emisyonuna sahip bir yola doğru ilerlemek, iklim değişikliğiyle mücadele politikalarının ana direkleridir.

Öngörülen “net sıfır” yolları, enerji verimliliği artışlarından yenilenebilir enerjiye ve büyük teknolojik dönüşümlere kadar çeşitli araçların / politikaların kullanılması ihtiyacının altını çiziyor.

Küresel ekonomideki yeni eğilimler

Avrupa Komisyonu tarafından Aralık 2019’da hazırlanan ve 21 Nisan’da kabul edilen Avrupa İklim Yasası ile somutlaştırılan “Avrupa Birliği Yeşil Anlaşması”, iklim açısından kritik bir dönemin başladığını doğruluyor.

Yeşil Anlaşma, geniş hedefini “2050’de net sera gazı emisyonlarının olmadığı ve büyümenin kaynak kullanımından ayrı olduğu Avrupa Birliği ekonomileri için verimli ve rekabetçi bir ekonomi ve adil ve müreffeh bir toplum” olarak tanımlıyor.

Nitekim bu hedefler doğrultusunda tasarlanan politikaların kapsamı, döngüsel bir ekonomi için temiz ve güvenli enerji, düşük emisyonlu, emek yoğun teknolojiler, altyapı, bina ve inşaat tadilatları, akıllı ulaşım sistemleri, endüstri dönüşümü gibi unsurları teyit etmektedir. ve güvenli gıda sistemleri yerini alacak, yeşil dönüşümde liderlik yapacak.

Bu dönüşüm doğrultusunda tasarlanan adımların atılması için gerekli finansman ve yatırımlar için kamu öncülüğünde özel sermayenin iklime ve çevreye yatırım yapmasını teşvik eden bir finansal sistemin oluşturulması planlanmaktadır (yılda ilave 260 milyar euro Avrupa Birliği’nde, AB’nin 2018 GSYİH’sinin% 1,5’i).

Amerika Birleşik Devletleri ve Yeşil Vardiya

Joe Biden yönetiminin göreve geldiği ilk gün Paris Anlaşması’na katılması ve bu yıl 22-23 Nisan’da gerçekleştirilen ABD Liderler Zirvesi, konunun önemini gösteren önemli sinyallerdir.

Bir kez daha harika ABD kurtarma planı Biden yönetimi tarafından Mart 2021’de önerilen (1.9 trilyon dolar) ve Amerika’nın İş Planı Yeşil geçişle birlikte nitelikli ve kalıcı işler yaratmayı planlayan (2 trilyon dolar), yeni dünya düzeni ve yeşil geçişle ilgili olarak ABD’nin sunduğu somut siyasi önerileri oluşturuyor.
Küresel salgınla birlikte çok boyutlu hale gelen yapısal sorunlar karşısında bu politikalar öne çıkarılmıştır.

Giderek derinleşen ekonomik ve sosyal krizlere ve yaşamı tehdit eden iklim krizine müdahale etmeyi hedefliyor. Bu nedenle, küresel kapitalizmin çalışma koşullarını ve dinamiklerini yeniden düzenleyebilirler.

Türkiye: sabit ve tarihsel bir bakış açısı, sektörler, potansiyel

Küresel ekonomik ve sosyal düzen, durgunluk ve iklim krizleri karşısında yeniden şekillenirken, Türkiye, Mayıs 2021 itibarıyla Paris Anlaşması’nı onaylamayan altı ülkeden biri olarak kendisini “dış” olarak tanımlıyor.

197 ülke arasında Türkiye, İran, Eritre, Irak, Libya ve Yemen olmak üzere altı ülke Paris Anlaşmasını onaylamadı. Türkiye, Paris Anlaşması’nı Parlamento’dan geçirmeme nedeni olarak, bunu gelişmiş ülkeler grubundan gelişmekte olan ülkeler grubuna devretmek ve fondan mali destek almak için başvuruda bulunmuştur.

Türkiye, iklim değişikliği göstergeleri açısından değerlendirildiğinde, “gelişmekte olan bir ülke” özelliği göstermektedir. 2019 yılında Türkiye, 506,1 milyon ton karbondioksit eşdeğeri sera gazı emisyonu ve 399 milyon ton karbondioksit ile küresel emisyonların% 1,1’inden sorumluydu.

Kişi başına emisyon açısından 4,7 ton (2016), OECD ortalamasının (9,0 ton) altında ve küresel ortalamaya yakındır. Bir kez daha enerji tüketim / üretim oranı 63,1 kg (petrol eşdeğeri / ABD doları cinsinden 2017 Sudan poundu) olan OECD ortalaması olan 95,7’nin altında.

En yüksek emisyon payına sahip 15. ülke

Ancak, getiri başına emisyonların (0,18 kg / 2017 SGP USD) OECD ortalaması olan 0,21’e yakın olması enerji tüketimi, üretim ve emisyonlar arasında yakın bir ilişki olduğunu göstermektedir.

Türkiye, üretim ve emisyon ayrımı sağlayamayan, yüksek emisyon artışlarına (ilk olarak OECD ülkeleri arasında 1990-2018 arasında% 175 artış), ağır fosil yakıt (kömür) teşviklerine sahip ve en büyük 15. kirletici ülke. dünyada. % 1,1’lik küresel emisyon payıyla 2019. bir artı

Tüm bu kriterler açısından değerlendirildiğinde, Paris Anlaşması’nın dışında kalmak, “yeşil geçiş” ten uzak durmak ve iklim krizi karşısında geniş çaplı uluslararası yankı uyandırdığı anlaşılan yeni dünya düzeninin tasarımı anlamına geliyor. .

Enerji ile ilgili emisyonlar

Türkiye’nin 506,1 milyon ton sera gazı salımının yaklaşık% 80’i karbondioksitten oluşuyor.

Bu rakamın en büyük payı 2019 yılında 350 milyon tonluk enerji emisyonlarıdır (yakıt yakma).

Geriye kalan% 12,5, esas olarak mineral ürünler (çimento) ve kimya sanayi üretim süreçlerinden kaynaklanan karbondioksit emisyonlarıdır. Enerjiden kaynaklanan emisyonların en büyük payı% 42 ile dönüşüm ve enerji sektörüdür.

Kömür santralleri

Bu nedenle Türkiye’de karbondioksit emisyonları açısından değerlendirildiğinde en büyük pay elektrik üretim sektörü olarak karşımıza çıkıyor. Burada özellikle kömürlü termik santrallerin yüzdesi yaklaşık% 75’tir. Kalan kısım ise doğalgaz santrallerine aittir.

Toplam elektrik üretiminin% 50’sinden fazlasını oluşturan fosil yakıtlardan kaynaklanan kömür ve doğal gaz emisyonları, Türkiye’nin kömür teşvik stratejisinin bir sonucudur.

Kömür desteği rasyonel değil

Bu rakamlar aynı zamanda iklim politikası için büyük bir potansiyele işaret ediyor. Rüzgar ve güneş enerjisine dayalı yenilenebilir enerji maliyetlerinde önemli ölçüde azalan eğilimlerle birlikte, fosil yakıtlara dayalı enerji üretimi her açıdan giderek daha pahalı hale geliyor.

Tamamen piyasa koşullarına bırakılmış bir ortamda, Türkiye’deki doğal eğilimin de yenilenebilir enerjiye doğru olacağı açıktır. Bu açıdan değerlendirildiğinde, Türkiye’nin kömürü sübvanse etme ısrarı, iklim politikaları ve ekonomik faydalar açısından anlam ifade etmiyor.

Taşımacılık sektörü ikinci sırada

Toplam (enerji ile ilgili) CO2 emisyonları içinde, ulaştırma sektörü% 23 ile en büyük paya sahiptir.

Burada Türkiye’nin ekonomik dönüşüm, büyüme politikaları ve iklim açısından büyük bir potansiyele sahip olduğu vurgulanmalıdır.

Çünkü Türkiye, sürdürülebilir ulaşıma geçiş altyapısı açısından Avrupa Birliği ülkelerinin gerisinde kalıyor ve hem şehirler arası toplu taşıma hem de kentsel ulaşım sistemlerinin dönüşümünde çok zayıf bir noktada bulunuyor.

Ayrıca, toplam kamu yatırımı içinde ulaştırmanın artan payı – ve bu toplamda karayolu yatırımlarının payı – ulaştırma sektöründen kaynaklanan karbondioksit emisyonlarında hızlı bir artışa neden olmuştur (1919-2000 arasında kümülatif olarak% 228).

Sonuç olarak, iletim, enerji ve ulaştırma sektörüne yönelik talepten kaynaklanan toplam enerji arzında ithalata dayalı fosil yakıtlar (doğalgaz, petrol ve kömür) Türkiye’de “kirliliği” artırmakta ve kronik cari işlemler dengesi sorununu beslemektedir.

İnşaat sektörü

İmalat sektörleri (imalat, inşaat, tarım ve hizmetler) bir başka% 25 CO2 emisyon kaynağıdır. Evde enerji kullanımı% 10’luk bir başka kaynaktır.

Burada, inşaat sektörü ile ilişkili demir, çelik ve çimento sektörleri, enerji yoğun üretim süreçleri ve enerji üretmeyen karbondioksit emisyonlarına katkılar yoluyla özellikle öne çıkıyor.

Nitekim bu sektörlerden kaynaklanan emisyonlar inşaat sektöründeki üretim dinamikleriyle ilgilidir. 2019 yılında yaklaşık% 9 küçülen inşaat sektörü, özellikle çimento sektöründe endüstriyel proseslerden kaynaklanan emisyonlarda% 16 azalma sağladı.

İnşaat ve gayrimenkul sektörlerine dayalı büyüme politikaları bir yandan verimsiz büyüme dinamiklerini ve dış kaynak kullanımını beslerken, diğer yandan CO2 emisyonlarının artmasında artan bir rol oynuyor.

Yapısal kriz güçleniyor

Türkiye’nin üretken sektörlere yönelik yapısal dönüşümü, birçok boyutta sürdürülebilir bir büyüme patikası için gereklidir. Enerji verimliliği – özellikle büyüme ve ihracat açısından kritik olan enerji yoğun sektörlerde ve fosil yakıtlardan elektriğe geçiş bu geçişin önemli bileşenleridir.

Uzun süren durgunluk ve iklim krizleri karşısında küresel ekonomik ve sosyal düzen yeniden şekillenirken, Türkiye yapısal dönüşüm, üretken yatırım ve istihdam / ücret sorunlarının yanı sıra sürdürülebilir büyüme ve yeşil ekonomi.

Dinamik değil, durağan ve ileriye dönük politikaların hakim olduğu büyüme modeli, 2018’den bu yana derinleşen ve ilerleyen yapısal krizin boyutlarını ve etkilerini güçlendiriyor (EV / SO / VK)

İklim ve dünya değişikliği gibi

Biz yaşarken hayatımız tarih oluyor!

* Bu makale dizisi, Oslo Metropolitan Üniversitesi (Oslo Metropolitan Üniversitesi) Uluslararası Gazetecilik ve Bilgi Merkezi’nin mali desteğiyle yayınlanmıştır.