İsrail-Türkiye ilişkilerinin güçlendirilmesi ve yeni bölgesel işbirliği – Görüş

İsrail ile Türkiye arasındaki ilişkiler, Erdoğan’ın iktidardaki yirmi yılı boyunca pek çok iniş ve çıkış gördü. Türkiye cumhurbaşkanı göreve başlarken bu ilişkiler bir miktar yükseliş trendinde. Eski İsrail hükümeti Bennett Lapid’in liderliğinde tam diplomatik ilişkiler yeniden tesis edildi, normalleşme süreci tamamlandı ve ikili işbirliği genişletildi. Bu eğilim, daha sağcı bir İsrail hükümetinin kurulmasından (Aralık 2022), Ramazan ayında Kudüs’teki kutsal mekanlarla ilgili gerilimlerden (Mart-Nisan 2023), Gazze’de bir savaş turundan (Mayıs 2023) ve zorlu bir seçim sürecinden sonra bile devam etti. ırk. Türkiye’de (Mayıs 2023).

Daha önceki vakalarda benzer gelişmeler, Erdoğan’ın İsrail’e yönelik sert söylemlerine ve eleştirilerine ve ilişkilerin fiili olarak küçülmesine yol açmıştı, ancak bu sefer işler, önceki İsrail hükümetine göre daha yavaş da olsa ilerlemeye devam etti. .

Bunu sürdürmek, önümüzdeki aylarda her iki ülke için de temel hedef olacaktır. Ancak hedefleri, aynı olandan daha fazlası yaklaşımının ötesine bakmak, yeni toplumsal sektörleri devreye sokarak yeni başarılar aramak, yeni alanlarda işbirlikçi çabalar geliştirmek ve olumlu jeopolitik gelişmelerden yararlanmak olmalıdır. Bu, devletler arasındaki ilişkilerin devlet ve hükümet başkanları arasındaki ilişkilerle sınırlı olmadığını kabul ederken. İsrail ve Türkiye’de liderlerinden farklı değerleri paylaşan diğerlerinin de ortak zemin bulması ve birlikte çalışması için bolca yer var.

Her şeyden önce, İsrail ve Türkiye, son altı aydır pek sık yapılmayan ikili bakanlar toplantılarının kapsamını genişletmelidir. Toplantılar ve fotoğraf çekimlerinin yanı sıra, başta dışişleri, enerji, ekonomi, çevre ve savunma ile ilgili bakanlıklar olmak üzere ilgili bakanlıklardaki profesyonel düzeyler arasında sürdürülebilir çalışma ilişkilerinin sağlanması esas olacaktır.

İklim değişikliği İsrail için önemli, ancak Türkiye için daha az önemli

İklim değişikliği konusu özel bir öneme sahiptir ve İsrail’in bölgesel ilişkilerinde merkezi bir konudur, ancak bu konuda Türkiye ile sınırlı bir işbirliği söz konusudur. Bu, İsrail İklim Forumu’nu kuran ve “yenilenmiş bir Ortadoğu” için kapsamlı bir bölgesel yaklaşımı savunan Başkan Isaac Herzog için çok büyük önem taşıyan bir konu. Herzog ile Erdoğan arasında son yıllarda gelişen güven, siyasi koşullar yeniden gerilimlere yol açsa ve iklim değişikliği bunu yapmak için bir gündem maddesi olsa bile, İsrail ile Türkiye arasındaki ilişkilerin sürdürülebilirliğini sağlamak için kullanılmalıdır.

Parlamento Konuşmacıları arasında doğrudan angajman (son zamanlarda İsrail ve Fas arasında olduğu gibi), parlamento delegasyonlarının değiş tokuşu yoluyla veya kardeş partiler arasındaki işbirliği yoluyla (Uluslararası Sosyalizm gibi çok taraflı gruplaşmalar dahil) parlamenter işbirliği açısından da ilişkiler geliştirilebilir. ). Türkiye’nin eski İsrail Büyükelçisi Namık Tan’ın geçtiğimiz günlerde Meclis’e girmesi parlamento işbirliğini hızlandırabilir.

İsrail ve Türkiye’nin siyasi liderleri, diplomatik düzeyleri ve özel sektör halihazırda oldukça iyi bir işbirliği içinde olsa da, halen yavaş olan sivil toplum işbirliğinin güçlendirilmesine odaklanılmalıdır. İkili siyasi kriz yıllarında STK’larla ilişki kurmayı ve sürdürmeyi başaran Türk-İsrail Sivil Toplum Forumu bunun temel ayağı olabilir. Artık sivil toplum işbirliği için bir odak noktası olarak yetkilendirilmelidir. Akademik işbirliğine, ilgili AB programları (Erasmus+ gibi), üniversiteler arasındaki ikili anlaşmalar ve devlet yatırımı yoluyla (geçmişte Süleyman Demirel’in Çağdaş Türkiye Çalışmaları Programında olduğu gibi) öğrenci ve öğretim üyesi değişimini teşvik etmeye özel önem verilmelidir. Üniversite).

Yurtiçi cephelerde, hem Türkiye’de hem de İsrail’de demokrasi yanlısı savunucular demokrasilerini koruma çabalarını artırdıkça, aralarında en iyi uygulamalar ve öğrenilen dersler üzerine ikili alışverişler için pek çok alan var. Türk ve İsrailli uzmanların birbirlerinin ülkelerindeki dinleyicilerle fikir ve tavsiye alışverişinde bulunmaları nedeniyle bu tür işbirlikleri son aylarda arttı.

Her iki ülkede de belediye seçimlerinin yaklaşmasıyla (İsrail’de Ekim 2023, Türkiye’de Mart 2024) önümüzdeki aylarda önemi artabilir. Liberal demokrasiye bağlı olanlar için önemli siyasi sınavlar olarak görülüyorlar ve demokrasi yanlısı adaylar ile belediye başkanları arasında deneyimleri ve yeni işbirliklerini paylaşmak için yeni bir alan yaratabilirler.

Bölgedeki gelişmeler ve önemi

Bölgesel gelişmeler, yenilikçi İsrail-Türkiye işbirliği için de yeni fırsatlar yaratıyor. Türkiye, İsrail’in iyi ilişkiler içinde olduğu Arap ülkeleriyle yakınlaşmasını hızlandırıyor. Türkiye seçimlerinin hemen ardından, Mısır ile Türkiye arasındaki yakınlaşmanın yanı sıra Birleşik Arap Emirlikleri-Türkiye ilişkilerinde daha fazla ilerleme kaydedildi.

Bu ilişkiler gelişmeye devam ettikçe, enerji, su, güvenlik, iklim değişikliği, çatışma çözümü ve Gazze’deki durumun iyileştirilmesi gibi konularda İsrail’i de içeren yeni üçlü ve üçlü işbirliği yolları tasavvur edilebilir. Bölgesel bir konferans (AB tarafından teşvik edilen ancak Mısır ile Türkiye arasındaki gerilimler nedeniyle henüz gerçekleşmeyen bir fikir) ve Doğu Akdeniz’de Türkiye’nin katılımı (Üyelikten daha az olsa bile) dahil olmak üzere Doğu Akdeniz’de daha fazla kapsayıcılık sağlayabilir. Gaz Forumu.

Türkiye ile İsrail arasındaki ilişkiler de İsrail-Filistin ilişkilerini geliştirmeye ve barışı tesis etmeye odaklanmalıdır. Gazze ve Kudüs meseleleri geçmişte ülkeler arasında gerilimlere neden oldu ve bu durum tekrar olabilir – özellikle de mevcut İsrail hükümetinin aşırılık yanlısı doğası başka bir gerilime yol açarsa.

Dramatik bir tırmanış olmaması durumunda, Türkiye ve İsrail – stratejik diyaloglarının bir parçası olarak – Türkiye’nin durumu iyileştirmek için yapabileceği somut katkıları belirlemeyi hedeflemelidir. Bu, Türkiye ve diğer uluslararası aktörlerin Kudüs’te temas hattında bir Diyalog Evi kurmasını içerebilir; Türkiye, Kudüs’te zaten bir kültür merkezi kurmuş olduğu için bununla ilgilidir ve Kıbrıs’taki Türk ve Rum toplulukları arasındaki ilişkileri geliştirmek için Kıbrıs’taki tampon bölgede kurulan İşbirliği Evi’nden öğrendiği dersleri de paylaşabilir.

Türkiye-İsrail ilişkileri, Filistin meselesine ilişkin liderlikleri arasındaki derin ideolojik farklılıklar nedeniyle yakın gelecekte yeniden zorluklarla karşılaşabilir. Bu arada, her iki ülke de İsrail ile Türkiye arasındaki ilişkileri genişletecek ve siyasi gerilimler tırmandığı takdirde yeni bir krizin önlenmesine yardımcı olacak ortak ikili ve bölgesel çıkarlardan yararlanabilir. Buna paralel olarak, liderlerinden farklı inanç ve ideolojilere sahip İsrailliler ve Türkler, değerlere dayalı işbirliğini yoğunlaştırmak ve liberal ikili ve uluslararası ortaklıkları teşvik etmek için gelişmiş resmi ilişkilerden faydalanmalıdır.

Yazar, Orta Doğu Enstitüsü’nde İsrail işlerinden sorumlu kıdemli bir araştırmacı, Akdeniz Diplomasisi Konseyi Diplomeds’in kurucu ortağı ve İsrail Bölgesel Dış Politikalar Enstitüsü Mitvim’in başkanıdır.