Bir çift yağlı deri pantolona vuran yağlanmış avucunun belirgin sesi var. Hem keskin hem de keskin olan bu yutturmaca, Türkiye’nin en büyük yağlı güreş turnuvasına ev sahipliği yapan Trakya’nın her Temmuz ayında Edirne’yi çevreliyor. Adından da anlaşılacağı gibi, yarışmacılar dövüşe başlamadan önce zeytin, mısır veya ayçiçek yağı ile yağlanır. Müsabakalar, güreşçiler mücadele başlamadan önce zemine ve kendilerine dokunarak birbirlerini ezerken, kötü hava ile başlar. Kazanan daha sonra, genellikle şortuna uzanarak ve astara dikilmiş bir etiketi yakalayarak rakibini sırtına çevirmelidir. Turistler için yeni bir olay gibi görünebilir, ancak yağlı güreş asırlardır. Ayçiçeği ve zeytin yetiştiren bu ülkede rekabet o kadar ciddiye alınıyor ki televizyonda yayınlanıyor. Dumanlı kafelerde bıyıklı yaşlı adamlar devreye girer.
Üç günlük Kırkpınar etkinliği boyunca üç ton zeytinyağı kullanıldı, bu da onu en iyi durumda pahalı bir iş haline getirdi. Bunlar en iyi zamanlar değil. Türk süpermarketlerinde zeytinyağı fiyatı geçen yıla göre iki katına çıktı ve birçok Türk’ün kapasitesini aşan tek ürün değil: resmi rakamlara göre geçen ay itibariyle yıllık enflasyon oranı yüzde 78’i aştı . .
Asgari ücretler ve devlet maaşları bu yıl iki kez artırıldı ve özel şirketler devasa ücret artışları teklif ediyor. Ancak mağaza raflarındaki, benzin pompalarındaki ve emlakçı pencerelerindeki kaçak fiyatlara hiçbir şey uymuyor. Eyalette jimnastik öğretmeni olarak çalışan eski bir yağlı güreş şampiyonu olan 42 yaşındaki Abbas Olukan, “Petrol aslında güreş takımlarında en az harcanan şey” diyor. “Türkiye’nin en büyük sorunu akaryakıt. Geçen yılın sonunda benzin litresi yedi liraydı, şimdi 30 lira. Bu çalışan ve orta sınıfı etkiliyor. Zengini etkilemiyor.
Yağlı güreşler büyük ölçüde hayırsever işadamları tarafından finanse ediliyor ve geri ödemeleri stadyumların etrafındaki reklam panolarına isimlerini koyarak ödeniyor. Türkiye’de hala zenginlik var. Ceci-Bodrum’da sezonluk lüks şezlong biletleri, Türkiye’deki ortalama aylık maaşın 100 katı olan 450 bin liraya satılıyor ve yollarda bir sürü pahalı araba var. Haftanın herhangi bir gecesi İstanbul’un yenilikçi semtlerinde dışarı çıkın, barlar dolu olacak. Lüks apartmanlar hala şehrin her yerinde dikiliyor. Ama ışıltı bir cephedir. Gevşek tüketici kredisi patlamayı körüklüyor ve birçok Türk’ün borca batmış olduğu gerçeğini maskeliyor. Bu arada, 20 yıllık Erdoğanizm yeni bir elit yarattı: kazançlı devlet sözleşmelerini sadakatle ödeyen sadık işadamları.
Lira, 2018’den bu yana dolar karşısında yüzde 75’ini kaybetti. Türkiye’nin yakıtının yüzde 90’ından fazlasını ithal ettiği düşünüldüğünde, bu kur çöküşü her şeyi etkiliyor: zeytinyağı gibi yerel olarak üretilen ürünlerin bile mağazalara taşınması gerekiyor. Ukrayna’daki savaş ve pandemi sonrası Türkiye’nin sorunlarına da katkıda bulunuyor, ancak en büyük faktör, kendi kendini faiz oranlarının düşmanı ilan eden ve güçlü dindarlığına dayanan bir inanç olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ekonomik geleneğinin olmamasıdır.
Erdoğan, ekonomiyi soğutmaya ve lirayı istikrara kavuşturmaya yardımcı olmak için taban oranı yükseltmeyi önermeye cesaret eden teknokratları defalarca geri çağırdı. Telafi etmek için merkez bankası, ekonominin tamamen çökmesini önlemek için finansal simya yürütür. Merkez rezervlerini artırmak amacıyla, halihazırda döviz cinsinden birikimlerini elinde bulunduran kişi ve şirketleri lira ile değiştirmeye ikna etmek için enflasyon uyumlu garantiler sunuyor. Birçok açıdan Lübnan’a benziyor, ancak çok daha iyi kamu finansmanıyla. Gelişmekte olan piyasalarda uzmanlaşmış bir ekonomist olan Timothy Ash, “Hazine’deki negatif uluslararası rezervler ve potansiyel iskeletlerle aynı sorunlara sahip” diyor.
Üç genç kız babası olan Olukan, bu yıl sadece yüzde 50 artan maaşıyla enflasyonun gerisinde kalıyor. Durumundaki ani düşüşe ve gelecek ayın toplam faturalarıyla ilgili yeni, istenmeyen endişe duygusuna kızgın. Bu arada, ülkesinin yöneticileri sürekli artan bir zenginlik içinde yaşıyor. Erdoğan’ın 2019 yılında tamamlanan Marmaris’teki yazlık sayfiye yeri olan en yeni konağının 300 odalı ve 640 milyon liraya mal olduğu söyleniyor. Olukan, “Bir hesap olmalı” diyor. ‘Ödenecek faturalar var.’
Yağlı güreşle başlayan sohbetler kısa sürede siyaset sohbetlerine dönüşebilir. Önümüzdeki yıl içinde seçimler yapılacak ve her şey bu perspektiften görülebilir. Geçen ay cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile Türkiye Güreş Federasyonu’nun yetki alanı dışına çıkarılan ve Erdoğan’ın oğlu Bilal tarafından yeni kurulan Geleneksel Sporlar Federasyonu’nun denetimine alınan yağlı güreşin kendisini ele alalım. Olukan, bu hareketten ve genel olarak Erdoğan’ın kuralından açıkça nefret ediyor – bu yüzden, son on yılda herhangi bir yağlı güreş kulübünde öğretmenlik yapmaktan kara listeye alındığını söylüyor. Başkanı eleştiren aktörler, sanatçılar ve gazeteciler benzer kariyer engelleriyle karşı karşıya kaldılar.
Erdoğan’ın şüphelenmek için nedeni var: Büyük ölçüde ekonomiye olan öfkesinden dolayı, iktidardaki yirmi yıllık döneminde onay oranları en düşük seviyede. Bu nedenle, dikkati memleketinde yanlış olandan başka yöne çekmek için şovenizme ve dış anlaşmazlıklara başvurur. Ege’de Yunanistan ile yeni bir çatlak, Suriye’deki Kürt güçlerine karşı yeni bir askeri operasyon tehdidi ve İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya katılmasını engellemeye yönelik devam eden tehditler var.
Çoğu Türk için nasıl oy kullanacaklarına ekonomi karar verecek. Erdoğan, ekonomik modelini seçimlerden geçecek kadar uzun süre koruma yeteneğine bağlı görünüyor. O zamana kadar, bu bir kredi ve sirk.
“Bedava müzik aşığı. Sert yemek fanatiği. Troublemaker. Organizatör. Bacon fanatiği. Zombi aşığı. Seyahat bilimcisi.”
More Stories
Maliye Bakanı: Türkiye enflasyonla mücadele ederken büyüme sorunu yaşamıyor
214 Türk şirketi Stevie Uluslararası İşletme Ödülü’nü kazandı
Çinli otomobil üreticisi Chery, Türkiye’nin Samsun şehrinde fabrika kurmayı planlıyor