Erdoğan’ın Yeniden Seçilmesinin Ardından Türkiye’nin Para Birimi Neden Düşüyor?

ANKARA, Türkiye — Uzmanlar, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın alışılmışın dışında ekonomi politikalarının şiddetlendirdiği ekonomik ve hayat pahalılığı krizine rağmen geçen ay yeniden seçilmeyi kazandığını söylüyor.

Uzun süredir lider, uluslararası alanda saygın eski bir bankacıyı maliye ve hazine bakanı olarak atadı ve Cuma günü ABD merkezli bir bankanın eski bir eş CEO’sunu merkez bankasının başına atadı.

Ancak Erdoğan’ın ekonomik yönüne ilişkin devam eden belirsizlik ve hükümetin döviz üzerindeki kontrollerini gevşetmeye yönelik bariz bir hareket, Türk para biriminin bu hafta ABD doları karşısında rekor seviyelere düşmesine neden oldu.

Yılbaşından bu yana Türk Lirası dolar karşısında yaklaşık %20 değer kaybetti. Bu, zaten yüksek enflasyonun ortasında barınma ve gıda gibi temel ihtiyaç maddelerini karşılamaya çalışan insanlar için daha da yüksek fiyatlara ilişkin korkuları artırdı.

“Sinirliyim. Mutsuzum. 63 yaşındaki Ankaralı Süreya Usta, “Yakında gelirim kirayı ödeyemez” dedi.

İşte liranın düşen değerine, ekonomiyi nelerin beklediğine ve insanların nasıl etkilendiğine bir bakalım:

Erdoğan’ın ekonomi politikaları

Ekonomistler, bunun Erdoğan’ın faiz oranlarını yükseltmenin enflasyonu artıracağına dair alışılmışın dışında inancının bir sonucu olduğunu söylediği 2021’den beri Türkiye bir para birimi krizi ve hızla yükselen enflasyonla boğuşuyor.

Geleneksel ekonomik düşünce – ve dünya çapında merkez bankalarının benimsediği yaklaşım – tam tersini gerektirir: enflasyonu kontrol etmek için oran artışları.

Erdoğan, Türkiye’nin merkez bankasına borçlanma maliyetlerini düşürmesi için baskı yaptı.

Enflasyon geçen yıl şaşırtıcı bir şekilde %85’e ulaşmış olsa bile, banka temel politika faizini 2021’de %19’dan %8,5’e düşürdü. Resmi rakamlara göre enflasyon geçen ay %39,5’e düştü, ancak bağımsız bir kurul gerçek rakamın bunun iki katı olduğunu söylüyor.

Ekonomistler, alışılmışın dışında kabul edilen diğer politikaların yanı sıra, hükümetin seçim öncesinde lirayı desteklemek için piyasalara agresif bir şekilde müdahale ettiğini ve döviz kurunu kontrol altında tutmak için Türkiye’nin döviz rezervlerini tükettiğini söylüyor.

İstanbul merkezli Spin Danışmanlık ekonomisti Özlem Terisi Şengül, “Lira üzerindeki baskı bir süredir yüksek, ancak merkez bankasının aşırı müdahaleleri son haftalarda veya aylarda para biriminin yükselmesini engelledi” dedi.

“Aklın temeline” dönüş mü?

Erdoğan, göreve gelmesinden saatler sonra, daha önce maliye bakanı ve başbakan yardımcısı olarak görev yapan eski bir Merrill Lynch bankacısı olan Mehmet Şimçek’in siyasete verdiği beş yıllık aradan sonra kabineye döneceğini duyurdu.

Şimcek, Türkiye’nin “rasyonel duruma” dönmekten başka seçeneği olmadığını söyledi. Erdoğan’ın yeni yönetiminin daha geleneksel ekonomi politikaları izleyebileceğinin bir işareti olarak Şimşek, “kısa yollar veya hızlı düzeltmeler” olmadığını, ancak Türkiye’nin maliyesini denetleme sözü verdi. Şeffaflık, tutarlılık, hesap verebilirlik ve öngörülebilirlik.”

Başka bir işarette Erdoğan, cuma günü merkez bankası başkanlığına Hafız Kaye Ergan’ı atadı ve 2021’den bu yana faiz indirimleri için baskı yapan görevdeki görevdeki görevi devraldı. ABD merkezli bir bankanın eski eş CEO’su olan Ergan, Türkiye’nin ilk kadın merkezci oldu. Banka Başkanı.

Ancak ekonomistler, ülkeyi sımsıkı saran Erdoğan’ın, Ergan ve Şimçek’e ne kadar bağımsızlık vereceğinin belirsiz olduğunu söylüyor.

Cengül, “piyasalar hala Erdoğan’ın geleneksel politikalara döndüğüne ikna olmadı” dedi. Erdoğan’ın “merkez bankası ve diğer kurumlara sınırsız özgürlük mü yoksa farklı bir strateji mi izleyeceği” konusunda belirsizlik var.

Türkiye’nin para birimi neden düşüyor?

Türk Lirası, dolar karşısında bu hafta en çok değer kaybeden Türk Lirası, önce Çarşamba günü yüzde 7, ardından Cuma günü yüzde 1,6 düşüş yaşadı.

Ekonomistler, haftanın başındaki keskin düşüşün, Şimşek’in atanması sonrasında hükümetin para birimi üzerindeki kontrolünü gevşetmesinin sonucu olduğunu söylüyorlar. Ancak, düşüş beklenenden daha sert olabilir.

Perşembe günü lira yüzde 0,5 düştü. Perşembe günü, devlet bankalarının döviz satışına devam edebileceğine dair haberler arasında lira düştü. Cuma günü lira, dolar karşısında tüm zamanların en düşük seviyesi olan 23,54’e düştü.

Şengül, Çarşamba günkü düşüşle ilgili olarak, “Gevşek müdahaleler, bazı belirsizliklerle birleşince, lirada bir gecede aşırı değer kaybına neden oldu.” dedi. Bankalar artık döviz piyasasına müdahale ediyor, bu yüzden bir %7 daha değer kaybımız olmayacak.

İnsanlar nasıl etkilenir?

Yüksek enflasyon, pahalı yiyecekler, elektrik faturaları ve daha fazlasıyla evleri ve işletmeleri sıkıştırıyor. Daha zayıf bir para birimi, ithal hammaddelere bağımlı olan Türkiye’nin enerjiden tahıla kadar dolar üzerinden fiyatlandırılan her şey için daha fazla ödemek zorunda kalabileceği anlamına geliyor.

Ankaralı 63 yaşındaki Usta, emekli aylığına ek ödeme yapmak için yazarkasa satan bir şirkette çalışıyor, ancak enflasyon nedeniyle geçimini sağlamakta zorlanıyor.

Liranın bu haftaki keskin düşüşünün daha fazla fiyat artışına ve daha fazla mali belirsizliğe yol açabileceğinden endişe ediyor.

“Gaz ve elektriği azaltıyorum. Ama daha ne kadar kesebilirim ki? Tiyatroya, sinemaya gitmeyi, arkadaşlarla buluşmayı unuttum.”

Usta, bu yılın başında kirasının ikiye katlandığını ama ev sahibinin yeniden artırmak istediğini söylüyor. Taşınmanın bir seçenek olmadığını, çünkü düşük gelirli mahallelerde bile kiraların hızla yükseldiğini söylüyor.

Ekonomist Şengül, bir günlük devalüasyonun büyük bir etkisinin olmayacağını söylüyor. Ancak, amortisman kontrol altına alınmadığı takdirde “piyasa fiyatlandırma davranışının önemli ölçüde kötüleşeceği” uyarısında bulunuyor.