ABD ve AB, Rusya yaptırımları konusunda Türkiye’ye baskıyı artırıyor

ABD ve Avrupa Birliği, ülkenin bankacılık sektörünün yasadışı finansman için potansiyel bir arka kapı olduğu endişeleri arasında, Rusya’nın yaptırımlardan kaçınmasını engellemesi için Türkiye üzerindeki baskıyı artırıyor.

Brüksel’in endişelerini doğrudan Türk yetkililere iletmek için bir heyet hazırladığı FT’ye verdiği demeçte, projelerde yer alan iki Batılı yetkili, ABD’nin Rusya’nın yerel ödeme sistemi Mir’e entegre Türk bankalarına odaklandığını söyledi.

Türkiye üzerindeki baskı, Batılı başkentlerin yeni önlemler almak yerine mevcut yaptırımları sıkılaştırmaya yönelmesiyle geliyor. Hareket, Vladimir Putin’in Şubat ayında Ukrayna’yı işgal etmesinin ardından uygulanan yaptırımların Rusya ekonomisine umdukları kadar zarar vermediğini kabul ediyor. Ancak mevcut önlemlerdeki boşlukların kapatılmasının Kremlin’in mali geçimini yavaş yavaş sıkıştıracağını düşünüyorlar.

İlk Batılı yetkili, “Bizim finansal kaçakçılığa odaklandığımızı göreceksiniz” dedi. “Örneğin, üçüncü ülke finans kurumlarının belirli yaptırım-kaçınma riskleri taşıdığı için Mir ödeme ağıyla bağlantılı olmaması gerektiğine dair çok net bir mesaj göndereceğiz.”

AB ile ABD arasındaki yaptırımların uygulanmasına ilişkin bu ayki müzakerelere katılan ikinci bir yetkiliye göre, Türkiye’yi kilit hedef olarak göstererek “açıkları kapatmamız gerekiyor”.

1952’den beri NATO üyesi olan Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ukrayna ihtilafına kendi deyimiyle “dengeli” bir yaklaşım getiriyor. Rusya’ya karşı yaptırımları imzalamayı reddetmesi ve son zamanlarda Moskova ile ekonomik işbirliğini derinleştirme taahhüdü Batılı müttefiklerini endişelendirdi. Cuma günü Putin ile görüşecek olan Erdoğan, geçen ay Türkiye’nin Mir’i genişletmede “ciddi ilerleme” kaydettiğini söyledi.

Türkiye’nin en büyük beş bankası Vakıfbank, Ziraat Bankası, İş Bankası, DenizBank ve Halkbank, Rusya Merkez Bankası’nın Visa ve MasterCard’a yerli alternatif olarak oluşturduğu Mir ödeme sistemine üyedir.

Bunlardan ikisi – Birleşik Arap Emirlikleri’ne ait özel borç veren Denisbank ve İran’a yönelik ABD yaptırımlarını aşma planındaki rolüyle ün salmış devlet kontrolündeki Hulkbank – Putin’in 2010 yılında tam ölçekli işgalini başlatmasından sonra Mir ile anlaşmıştı. .

İş Bankası, politikasının “geçerli tüm ABD yaptırımlarına harfiyen uymak” olduğunu belirterek, “Yaptırımları yakından takip ediyor ve MIR Kart işlemlerinin bu politikaya uygun olarak yapılması için gerekli adımları atıyoruz” dedi.

DenizBank, “Yetkili bankalarla işlem yapmıyoruz. Rusya’ya yönelik uluslararası yaptırımlara tamamen uyuyoruz. Halkbank, Vakıfbank ve Ziraat Bankası yorum taleplerine yanıt vermedi.

Türkiye dışişleri bakanlığı, Ankara’nın uzun süredir yalnızca BM destekli yaptırımları uygulamakla ilgili bir politikası olmasına rağmen, “Türkiye’nin yaptırımlardan kaçmak için bir kanal haline gelmesine izin vermeme politikamızda eşit derecede kararlıyız” dedi.

AB’nin finansal hizmetler komiseri Mairead McGuinness, planlara aşina olan kişilere göre, yaptırımı güçlendirme çabalarının bir parçası olarak önümüzdeki ay Türkiye’yi ziyaret etmeyi hedefliyor. Üst düzey bir AB yetkilisi şunları söyledi: “Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik saldırganlığı ışığında, Komiser McGuinness son zamanlarda finansal hizmetler ve özellikle yaptırımların uygulanması ile ilgili konuları görüşmek üzere birkaç ülkeyi ziyaret etti.”

ABD Hazine Bakan Yardımcısı Wally Adeyemo geçen ay Türk işletmelerini “Rusya’nın ülkenizi yaptırımları atlatmak için kullanma girişimleri” ve “yaptırım uygulanan Rus merkezli şirketlerle işlem yapmanın riskleri” konusunda uyardı.

Rusya’nın işgalinden sonraki ilk haftalarda, Batı yaptırımları Rusya’nın en büyük bankalarını, enerji ve savunma şirketlerini ve yüzlerce üst düzey yetkiliyi ve varlıklı iş adamını küresel piyasalardan uzaklaştırmaya çalıştı.

Bir yetkili, yaptırımlardan kaçınmaya yönelik daha geniş bir baskının parçası olarak, Batı’nın çabalarının Ruslar adına ödeme yapan kişileri ve Moskova’nın paralel ödeme ağları kurmasına yardımcı olan işletmeleri hedef alacağını söyledi.

Üç yetkili, AB ve ABD’nin Moskova’nın Rus ihracat gelirlerini işlemesine yardımcı olan veya Batı yaptırımları kapsamında yasaklanan sanayi veya savunma mallarının ithalatını kolaylaştıran şirketleri hedef alacağını söyledi.

İki yetkili, tartışılan diğer önlemlerin Rusya’nın yazılım, e-ticaret ve siber güvenlik sektörlerinde yer alan daha fazla insanı hedeflemeyi içerdiğini söyledi.

Yetkililer, Türkiye dışında, yaptırımların, yaptırımları atlatmak için potansiyel arka kapılar olarak Kafkasya, Orta Asya ve Körfez’deki ülkeleri hedef aldığını söyledi. ABD Dışişleri Bakanlığı yaptırımlar koordinatörü James O’Brien, “Rusya her kapıyı deneyecek. Her ülke onu izlememiz ve onlarla konuşmamız konusunda dikkatli olmalı” dedi.