AI Watch: Global Mevzuat Takibi – Türkiye

Yapay zekayı doğrudan düzenleyen yasalar/yönetmelikler (“Yapay Zeka Düzenlemeleri”)

Yapay zeka düzenlemelerinin durumu

Daha önce de belirtildiği gibi, şu anda Türkiye’de yapay zekayı doğrudan düzenleyen belirli bir yasa veya düzenleme bulunmamaktadır. Ülkedeki dijital ve teknolojik gelişmelere öncülük etmek amacıyla politika yapıcı bir organ olarak 2018 yılında kurulan Türkiye Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi (Dijital Dönüşüm Ofisi), yapay zekayı desteklemek ve düzenlemek için aktif olarak yasal bir çerçeve oluşturuyor. Bugüne kadar Dijital Dönüşüm Ofisi, Türkiye’de yapay zekanın kullanımını ve gelişimini teşvik etmekle (örneğin eğitim, öğretim, araştırma ve altyapıya yatırım yoluyla) ilgili bir dizi stratejik planlama notu yayınladı, ancak yapay zekanın düzenlenmesiyle ilgili hiçbir şey yayınlamadı. .

Yapay zekayı etkileyen diğer yasalar

Türkiye, siber güvenlik, internet ve sosyal medya dahil olmak üzere teknolojiyle ilgili olarak aşağıdakiler de dahil olmak üzere yapay zeka kullanımını etkileyebilecek geniş bir yasal çerçeve oluşturmuştur:

• Tüketicinin Korunması Kanunu (No. 6502) ve E-Ticaret Düzenleme Kanunu (No. 6563) – her iki kanun da tüketici davranışlarını (reklam gibi) etkileyen uygulamaları ve e-ticarette yapay zeka kullanımına etkileri olabilecek tüketici haklarını düzenlemektedir. ticaret.
• Türk Ceza Kanunu (No. 5237), çevrimiçi ortamda “yanlış bilgi” ve “sahte haber”i suç olarak tanımlamaktadır; bu durum, yapay zeka tarafından oluşturulan içerik üzerinde etkileri olabilecektir.
• Karayolu Trafik Kanunu (No. 2918) karayolu trafiğini, navigasyonu ve yol haritalamasını düzenler ve yapay zekanın bu hizmetlerde, sürücüsüz araçlarda ve diğer otomatik araçlarda kullanılmasına yönelik etkileri olabilir.
• Sınai Mülkiyet Kanunu (6769 sayılı), telif hakları, markalar ve patent haklarını kapsayan kapsamlı bir mevzuat olup, yapay zeka tarafından oluşturulan içerik ve eserler üzerinde etkileri olabilecektir.
• 6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu, kişisel bilgilerin toplanmasını, kullanılmasını, işlenmesini ve yerelleştirilmesini düzenlemekte olup, yapay zekanın kişisel verilere dayalı tüm kullanımlarına etkileri olabilir.
• İnternet Üzerinden Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun (No. 5651), sosyal medya platformları da dahil olmak üzere internetteki suç içeriklerini düzenliyor ve yapay zeka tarafından üretilen içeriklerin yanı sıra yapay zeka tarafından üretilen içerikleri de etkileyebiliyor. istihbarat. Bu platformların kişiselleştirilmiş reklamcılık gibi diğer işlevlerinde
• Elektronik Haberleşme Sektöründe Başvuru Sahibinin Kimlik Doğrulama Sürecinin Doğrulanmasına İlişkin Yönetmelik (No. 2021/31523) ve Kullanılacak Uzaktan Kimlik Doğrulama Yöntemleri ile Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansmanı Yoluyla Yürütülecek Elektronik/Dijital Sözleşmeler Hakkında Yönetmelik Şirketler (No. 2022/31716)) – her ikisi de elektronik tanımlayıcıların kullanımını ve kişisel bilgilerin doğrulanmasını düzenler; bu durum, yapay zeka tabanlı doğrulama sistemleri üzerinde etkileri olabilir.
• Kripto Para Varlıklarına İlişkin Yönetmelik Taslağı (6362 sayılı; şu anda TBMM’de görüşülmektedir), kara para aklama faaliyetlerinin önlenmesi için yapay zekanın kullanılmasını öngörmektedir.

“Yapay zeka” tanımı

Şu anda Türk hukukunda yapay zekanın spesifik bir tanımı bulunmamaktadır. KVKK, yapay zekaya ilişkin tavsiyelerinde, yapay zeka teriminin genel olarak akıl yürütme, yorumlama ve karar verme gibi tipik olarak insanlarla ilişkilendirilen görevleri yerine getiren hesaplama yeteneğini ifade ettiğini öne sürüyor. Ayrıca Dijital Dönüşüm Ofisi tarafından 2021 yılında yayınlanan Türkiye’nin Ulusal Yapay Zeka Stratejisi (Ulusal Yapay Zeka Stratejisi)⁶) benzer bir açıklama sunuyor.

Bölgesel kapsam

Daha önce de belirtildiği gibi, Türkiye’de halihazırda yapay zekayı doğrudan düzenleyen belirli bir yasa veya düzenleme bulunmamaktadır.

Sektörel kapsam

Türk hükümeti tarafından şu ana kadar yayınlanan stratejik planlar ve yönergeler, beklenen yapay zeka düzenlemelerinin bankacılık, finans, hukuk, sağlık, otomotiv, kişisel veriler (gizlilik), e-ticaret, fikri mülkiyet, sermaye piyasaları, ulusal güvenlik ve güvenlik konularına odaklanacağını gösteriyor. e-devlet sektörleri. Ulusal Yapay Zeka Stratejisi özellikle aşağıdaki sektörleri desteklemek ve yardımcı olmak için yapay zekanın, özellikle de üretken yapay zekanın kullanımını ve geliştirilmesini teşvik etmeye odaklanmaktadır:

• Ulusal güvenlik ve siber güvenlik
• Telekomünikasyon, 5G ve blockchain teknolojisi
• Elektronik yargı sistemleri
• Marka ve patent işlemlerinin otomasyonu
• İhracat ve ithalat işlemlerinde kayıt tutmayı otomatikleştirin
• Koruyucu hekimlik ve aşı
• Dolandırıcılık ve kara para aklamanın önlenmesi
• Elektronik finans

Uyumluluk rolleri

Daha önce de belirtildiği gibi, Türkiye’de halihazırda yapay zekayı doğrudan düzenleyen belirli bir yasa veya düzenleme bulunmamaktadır. Buna göre, halihazırda yapay zeka sistemlerinin geliştiricileri, kullanıcıları, operatörleri ve/veya yayıncıları için özel olarak tanımlanmış herhangi bir yasal yükümlülük bulunmamaktadır. KVKK’nın Yapay Zeka Önerileri, veri işleyiciler, geliştiriciler, üreticiler ve hizmet sağlayıcılar için tanımlar sağlar ancak bu rollerin herhangi biri için özel olarak herhangi bir uyumluluk önerisi sunmaz.

Yapay zeka düzenlemelerinin ele almaya çalıştığı temel sorunlar

Türkiye’de halihazırda yapay zekayı doğrudan düzenleyen herhangi bir yasa veya düzenleme bulunmamaktadır. Ancak hem Yapay Zeka Önerileri hem de Ulusal Yapay Zeka Stratejisi “etik yapay zeka” ihtiyacını vurgulamaktadır. Sorumluluk, şeffaflık ve öngörülebilirlik kavramlarının Türkiye’deki yapay zeka düzenlemesinin temel unsurları olmasını bekliyoruz.

Türkiye’nin, ulusal mevzuat için sıklıkla model olarak kullandığı Avrupa Birliği’ndeki hukuki gelişmeleri (örneğin yapay zekaya ilişkin AB kanunu) yakından takip ettiği biliniyor. Türkiye’nin yapay zekayı ilgili AB düzenlemeleriyle tutarlı ve uyumlu bir şekilde düzenlemesini bekleyebiliriz.

Daha geniş bir düzeyde, Ulusal Yapay Zeka Stratejisi, sosyal refahı artırmak ve ülkenin ulusal güvenliğini geliştirmek için bir politika önceliği olarak yapay zeka entegrasyonuna odaklanıyor. Türkiye aynı zamanda küresel rekabet gücünü artırmayı, ekonomik ve teknolojik bağımsızlığa kavuşmayı, yapay zeka da dahil olmak üzere kritik teknolojilerde atılımlara yol açacak politika ve uygulamaları hayata geçirmeyi hedefliyor. Bunlar, Türkiye’nin yapay zekayı düzenleme konusunda diğer önemli hususları olacaktır.

Risk sınıflandırması

Türkiye’de halihazırda yapay zekaya özel bir yasa veya düzenleme bulunmadığından resmi bir risk sınıflandırması da bulunmamaktadır.

Ulusal Yapay Zeka Stratejisi, yapay zeka kullanımının risklerini azaltmak için “standartlaştırma ve sertifikasyonun” güçlendirileceğini belirtiyor. Ulusal Yapay Zeka Stratejisi ayrıca pandemiler ve doğal afetler gibi ulusal ve küresel krizlere verilen yanıtları desteklemek için yapay zekanın kullanılmasını da öngörüyor.

Daha geniş bir düzeyde, Türkiye yakın zamanda dezenformasyon, nefret söylemi ve çevrimiçi mali dolandırıcılıkla mücadele etmek için önlemler aldı. Bunlar, Türkiye’nin bu sorunları daha etkili bir şekilde çözmek için yapay zekaya güvenebileceği ve bunları daha da kötüleştirebilecek her türlü yapay zeka kullanımını kısıtlayabileceği yüksek riskli alanlardır.

Temel uyumluluk gereksinimleri

Daha önce de belirtildiği gibi, Türkiye’de halihazırda yapay zekayı doğrudan düzenleyen belirli bir yasa veya düzenleme bulunmamaktadır. Bununla birlikte, yapay zeka tavsiyeleri ve Ulusal Yapay Zeka Stratejisi ışığında, temel uyumluluk gereksinimlerinin şeffaflık, hesap verebilirlik, mahremiyetin ve kişisel verilerin korunması, bireylerin, özellikle de çocukların güvenliği, ayrımcılık yapılmaması ilkelerine odaklanmasını bekliyoruz. ve güvenilirlik. bilgi.

Organizatörler

Türkiye’de yapay zekaya yönelik herhangi bir düzenleme veya organizasyon şu anda mevcut değil. KVKK, 6698 sayılı Türk Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamında gizlilik konusunda lider düzenleyici kurumdur.⁷) Yapay zeka alanı, Türkiye’de yürürlükte olan gizlilik odaklı çeşitli düzenlemelerle dolaylı olarak düzenlenebilir. BİT Kurumu, Mali Suçları Araştırma Kurulu, Sermaye Piyasası Kurulu, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Reklam Kurulu ve Türk Rekabet Kurumu, kendi alanlarında dolaylı olarak yapay zekâyı düzenleyebilir. Türkiye’de beklenen yapay zeka düzenlemeleri, özellikle yapay zekayı düzenlemek için yeni bir düzenleyici organın kurulmasına veya mevcut düzenleyici kurumlar arasında belirli rol ve görevlerin dağıtılmasına yol açabilir.

Yaptırım yetkileri ve cezalar

Yukarıda da belirtildiği gibi Türkiye’de yapay zekayı doğrudan ilgilendiren özel bir düzenleme bulunmamaktadır. Bununla birlikte, yapay zekayı dolaylı olarak düzenleyebilecek diğer yasa ve düzenlemeler (lütfen yukarıdaki “Yapay Zekayı etkileyen diğer yasalar” bölümüne bakın) Türk düzenleyicilere yaptırım ve yaptırım tedbirlerine ilişkin geniş bir araç seti sunmaktadır. Örneğin, 6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamında, uyumsuzluğun cezaları idari para cezalarını da içermektedir. 5651 Sayılı İnternet Yayınlarının Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun kapsamında, aykırılık cezaları arasında idari para cezalarının yanı sıra reklam engelleme ve bant genişliği azaltma da yer alıyor.

Eylül 2023’te Reklam Konseyi para cezası verdi⁸ Reklamverenler, “ürünün veya markanın üstünlüğünü” kanıtlayan “herhangi bir gerçek araştırma” olmadan, ürünlerini tanıtmak için yapay zeka tarafından oluşturulan bilgilere dayanan uygulamaları cezalandırmalıdır. Örneğin, bir giyim markası çevrimiçi reklamlarında “ChatGPT’ye göre Türkiye’nin en büyük moda perakendecisi” olduğunu iddia etti ve Reklam Konseyi bu iddiayı destekleyecek bağımsız bir araştırma veya kaynak olmadığından ve yanıtlar doğru olmayabileceğinden “güvenilmez” buldu. be ChatGPT her zaman “doğru veya günceldir”. Son olarak, yapay zekânın 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda öngörülen suçlardan herhangi birinin işlenmesinde kullanılması halinde, burada öngörülen cezalar uygulanacaktır.

_{1 buraya bak
2 Yapay zeka alanında kişisel verilerin korunmasına ilişkin öneriler
3 Bankacılık sektöründe kişisel verilerin korunmasına ilişkin iyi uygulama kılavuzları (Yalnızca Türkçe olarak mevcuttur)
4 Mobil uygulamalarda gizliliğin korunmasına ilişkin yönergeler (Yalnızca Türkçe olarak mevcuttur)
5 bkz Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi İnternet Sitesi
6 buraya bak
7 Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (6698 Sayılı)
8 https://ticaret.gov.tr/haberler/reklam-kurulu-yapay-zeka-reklamlarini-ilk-kez-incelemeye-aldi (Yalnızca Türkçe olarak mevcuttur)}

_{White & Case, New York Eyaleti’nde kayıtlı bir sınırlı sorumluluk ortaklığı olan White & Case LLP’yi, İngiliz yasalarına göre düzenlenmiş bir sınırlı sorumluluk ortaklığı olan White & Case LLP’yi ve diğer tüm ortaklıkları, şirketleri ve bağlı kuruluşları kapsayan uluslararası hukuk uygulaması anlamına gelir.}

_{Bu makale ilgilenen kişiler için genel bilgi amaçlıdır. Doğası gereği kapsamlı değildir ve olmaya da çalışmaz. İçeriğinin genel niteliğinden dolayı hukuki tavsiye olarak değerlendirilmemelidir.}

_{© 2024 White & Case LLP}

Bu yazıya Cameron Lee (stajyer avukat, White & Case, Londra) ve Selin Kaledilin (ortak, White & Case, İstanbul) katkıda bulunmuştur.