ABD Dışişleri Bakanı Blinken, Türkiye Dışişleri Bakanı Fidan ile Londra’da görüştü

Al-Monitor, ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken’in 21-22 Haziran’da Londra’da yapılması planlanan Ukrayna’yı Kurtarma Konferansı oturum aralarında Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile görüşeceğini öğrendi.

Diplomatik kaynaklar Al-Monitor’a isminin açıklanmaması kaydıyla, gündemin en önemli maddesinin Türkiye’nin İsveç’in NATO’ya üyeliğine yönelik itirazlarının devam etmesi olduğunu söyledi. Kaynaklar daha fazla ayrıntı vermedi ve görüşmeyi kimin talep ettiği konusunda yorum yapmayı reddetti.

Bu çatışma, Türkiye’nin eski istihbarat başkanının, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile iktidar partisi Adalet ve Kalkınma Partisi’nin iktidarda kaldığı Mayıs ayındaki parlamento ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ardından dışişleri bakanı olmasından bu yana ilk kez olacak. Blinken, 8 Haziran’da yaptığı bir kutlama ziyaretinde Fidan’a İsveç için baskı yaptı. Dışişleri Bakanlığı, üst düzey diplomatlar arasında planlanan toplantı hakkında yorum yapmaktan kaçındı.

Fidan, selefi Mevlüt Çavuşoğlu’ndan daha zeki olarak görülüyor ve bu nedenle Blinken ile daha iyi bir ilişki kurması bekleniyor. Fidan’ın da Çavuşoğlu’nun hiç olmadığı kadar Erdoğan’ın kulağına sahip olduğu biliniyor, bu yüzden daha etkili olabilir. Ancak İsveç’in NATO üyeliği gibi önemli konularda patronunun fikrini değiştirip değiştiremeyeceği, hatta denemeyi seçip seçmeyeceği bilinmiyor. Finlandiya’nın Türkiye’ye askeri satış yasağını kaldırmasının ardından Türkiye, Finlandiya’nın üyeliğine yönelik önceki itirazlarını kaldırdı. Ancak hem Türkiye hem de sağcı lideri Viktor Orban’ın Rusya’ya karşı yumuşak olmakla suçlandığı Macaristan, İsveç’in yolunu kapatıyor.

Kuzey ülkeleri, Rusya’nın Şubat 2022’de Ukrayna’yı işgal etmesi ve Avrupa’nın 2. Dünya Savaşı’ndan bu yana en büyük bölgesel anlaşmazlığını başlatmasının ardından NATO’ya katılmak için başvurdu.

ABD, 11-12 Temmuz tarihlerinde Litvanya’nın başkenti Vilnius’ta yapılacak NATO zirvesine kadar Türkiye’yi İsveç’in katılımını kabul etmeye çağırdı. Ancak Erdoğan, İskandinav ülkesinin, özellikle Ankara’nın terörist olarak gördüğü birçok Türk vatandaşını teslim etmeyi reddetmesi başta olmak üzere, Türkiye’nin güvenlik kaygılarını yeterince gideremediğini belirtmeye devam ediyor.

Listede, Türk devletine karşı silahlı bir isyan yürüten yasadışı Kürdistan İşçi Partisi (PKK) ile bağlantılı olduğu iddia edilen kişiler ile başarısız kan dökülmesinden sorumlu tutulan Pensilvanya merkezli vaiz Fethullah Gülen ile bağlantılı diğer kişiler yer alıyor. 2016’da Erdoğan’ı devirmek. Türkiye ayrıca İsveç’in PKK yanlısı mitinglere baskı yapmasını istiyor.

İsveçli yetkililer, Mayıs ayı sonlarında İsveç’in muhafazakar liderliğindeki hükümetinin terörle ilgili iç mevzuatını Türkiye’nin taleplerinden çok önce başlayan ancak endişelerini örtbas eden bir hareketle güncellediğini söyledi. Stockholm, Türkiye’de uyuşturucu bulundurmaktan hapse atılan ve ardından İsveç’e sığınma talebinde bulunan bir Türk vatandaşını da teslim etmeyi kabul etti. İsveçliler, ABD’nin Suriye’deki İslam Devleti grubuna karşı mücadelede en büyük müttefiki olan Kürt liderliğindeki Suriye Demokratik Güçleri üyeleriyle de resmi görüşmeleri durdurdu. Yine de Erdoğan kararlılığını koruyor ve tavizsiz duruşu, Mart ayında yapılacak çok önemli belediye seçimleri öncesinde milliyetçi duygularla iyi oynuyor.

tavuk ve yumurta

Bazı açılardan İsveç’in Türkiye ile sorunları, Ankara ile ABD arasındaki sorunları yansıtıyor. Türkiye, Pentagon’un PKK’nın paravanı olduğunda ısrar ettiği Suriye Demokratik Güçleri ile ittifakını bozmasını istiyor ve Gülen’in iadesini istiyor. Washington ikisine de hayır dedi. Ancak Ankara’yı daha fazla kızdırmamak için Şubat ayında Washington’a gitmesi planlanan birkaç SDG bağlantılı yetkiliden durmaları istendi ve bu isnattan bahsetmeyen Suriyeli Kürt yetkililer Al-Monitor’a doğruladı.

Washington, Ukrayna’daki ihtilafı Batı için olduğu kadar Kremlin için de stratejik önemini vurgulayan Ankara ile gerilimi azaltmak istiyor. Erdoğan’ın Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yakın ilişkisi, Karadeniz’de Ukrayna tahıl satışının devam etmesine ve savaşan taraflar arasında esir değişimine izin verdi.

Aslında İsveç, ABD ile Türkiye arasındaki gerginliğin kurbanı olabilir ve bu gerilim yumuşatılırsa Türkiye’nin NATO’ya katılmak için yeşil ışık yakmasına neden olabilir. Türkiye, mevcut filosu için 20 milyar dolar değerinde F-16 savaş uçağı ve 80’e yakın modernizasyon kiti arıyor. Ekim 2021’de verilen sipariş, Türkiye’nin F-35 hayalet savaş uçakları üreten konsorsiyumdan çıkarılmasını takip ediyor. Türkiye, Washington’un anlaşmayı bozmak için tekrarlanan taleplerine rağmen, Rus yapımı S-400 füzelerine sahip olduğu için programdan çıktı. Türkiye, Suriye Demokratik Güçlerine yönelik 2019 saldırısı nedeniyle Kongre’den ek yaptırımlara maruz kaldı.

Senato Dış İlişkiler Komitesi başkanı ve Erdoğan’ı şiddetle eleştiren Senatör Bob Menendez, Türkiye İsveç’in NATO’ya katılmasına izin vermedikçe F-16 satışının onaylanamayacağını söylüyor.

Ancak Türkiye, İsveç’e güvenecekse Menendez’in satışı imzalayacağına inanmıyor.

Dış Politika Araştırma Enstitüsü’nde sık sık Türkiye hakkında yazılar yazan Aaron Stein, birkaç savunma sanayii lobicisinin ve aktörünün Türkiye’yi kendisinin “Suudi Arabistan muamelesi” olarak adlandırdığı muameleyi göreceğine ikna etmiş göründüğünü savunuyor. Açıkladı: “Yani, [President Joe] Biden acil durum ilan edebilir ve kongrenin F-16’lara yönelik itirazlarını geçersiz kılabilir.

Yönetim onaylarsa, Kongre gelecekteki bir silah anlaşmasını onaylamayacak. Biden ekibi bunu anlıyor ve umursamıyor çünkü silah satışı yasağı artık yasaya girdi” dedi.