Türkiye’nin Faiz Oranı Kumarı Enflasyonu %80’e Çıkardı

Dünyanın geri kalanı enflasyondaki küresel artışla mücadele etmek için para politikasını sıkılaştırırken, Türkiye’nin merkez bankası Ocak ayından bu yana nakit oranını değiştirmedi.

Aslında, 2021’in son üçte birinde oranı yüzde 19’dan yüzde 14’e düşürüyor.

Merkez bankası, yüksek faiz oranlarının aslında enflasyonu ateşleyeceğine inanan Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın devam eden baskısı altında bu yaklaşımı benimsedi.

Geleneksel ekonomik bilgelik bunun tersini söylüyor. Yüksek faiz oranları enflasyonu frenler ve gevşek para politikası onu besler.

Mayıs ayında konuşan cumhurbaşkanı kumarını savundu ve Türkiye’nin para politikasından endişe duyanları “okuma yazma bilmeyen” olarak nitelendirdi.

Gösterge faiz ile enflasyon arasındaki bağı bize dayatmaya çalışanlar ya cahildir ya da vefasızdır” dedi.

“Kalitesi dünyayı yalnızca Londra ya da New York’tan görmek olan kişilerin saçmalıklarına aldırmayın.”

Erdoğan’ın faiz indirimlerine karşı olduğu iddia edilen bazı cahiller bir zamanlar merkez bankası üyesiydi. Artık değil. Şu anda dördüncü valisi tarafından dört yıl içinde yönetilen vücuttan bu tür sesleri tekrar tekrar çıkardı.

Erdoğan’ın deneyinin sonuçları çok açık.

Bir yıl önce Türkiye’nin enflasyon oranı zaten yüzde 19’du. Geçen ayın sonunda, 24 yılın en düşük seviyesi olan yüzde 79’a yükseldi ve merkez bankasının yüzde 5’lik enflasyon hedefinin 16 katı üzerindeydi.

Bazı uzmanlar, hükümetin resmi tahmininin, gerçek enflasyon oranının üç basamaklı bir yerde olması nedeniyle, aslında büyük bir eksik tahmin olduğuna inanıyor.

Johns Hopkins Üniversitesi’nden Profesör Steve Hanke, resmi rakamı “tamamen uydurma” olarak nitelendirdi ve gerçek oranı yüzde 128’e çıkardı.

Bu arada, dünyayı Londra’dan izleyenler şu anda yüzde 9,4’lük bir enflasyon oranı yaşıyor. New York’ta yüzde 9.1.

Bu, her iki ülkenin de isteyeceğinden çok daha yüksek bir enflasyon – o kadar ki ABD Federal Rezervi bu hafta yeni bir faiz oranı artışı açıklamaya hazırlanıyor – ancak yüzde 80’e tercih edilir.

Türkiye ekonomisi bu kontrolden çıkmış enflasyona rağmen büyümeye devam ederken, para birimi yok edildi. Lira geçen yıl yüzde 44 düştü ve bu yıl yüzde 26 daha düşerek ABD doları karşısında rekor düşük seviyelere ulaştı.

İşletmeler uzun vadeli planlar yapamazlar, ekonominin oynaklığı böyledir. Zengin Türkler iyi geçinirken, insanların çoğu mücadele ediyor.

Yakın tarihli bir anket, Türklerin üçte birinin temel ihtiyaçlarını karşılayamadığını ve yüzde 44’ünün zar zor geçindiğini gösterdi.

The Economist geçen haftaki bir makalede, “Enflasyondan en çok yoksullar acı çekiyor, ancak orta sınıf Türkler de acı çekiyor” dedi.

“Satın alma güçleri azaldıkça ve iş güvenceleri aşındıkça, birçoğu orta sınıfı terk ediyor, incinmiş ve kızgın hissediyor.”

Mayıs ayında, enflasyon oranı* yüzde 70 iken, önde gelen ekonomistler Erdoğan’ın deneyini zaten “tam bir başarısızlık” olarak nitelendirmişlerdi.

Örneğin BluePay Asset Management’tan Timothy Ash, “Bu, gıda ve enerji fiyatlarındaki artışla, ancak Türkiye’deki para politikasının olağanüstü başarısızlığıyla ilgili” dedi.

“Bu, Erdoğan’ın alışılmışın dışında para politikasının sefil ve tamamen başarısızlığıyla ilgili.”

Başkan kıpırdamadan duruyor. Ülkesinin yükselen enflasyonunu dış müdahaleye bağladı.

Avustralya’nın tüketici fiyat endeksi (TÜFE) dün İstatistik Bürosu tarafından yayınlanan verilere göre, Haziran çeyreğinde yüzde 1,8 arttı ve yıllık enflasyon yüzde 6,1’e yükseldi.

Yeni Zelanda’da enflasyonun 18 Temmuz’da yüzde 7,3’e, 1990’dan bu yana en yüksek seviyeye ulaştığı bildirildi.

İstatistikler NZ genel müdürü Jason Attewell, artışın büyük ölçüde artan kiralar ve inşaat maliyetlerinden kaynaklandığını söyledi. Yeni konut inşaatı fiyatları, Haziran 2022 çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 18 arttı.