Yeni Kaledonya, ayrılıkçılar referandumu boykot ederken Fransa’da kalmak için oy kullandı

Fransa’nın Yeni Kaledonya bölgesindeki seçmenler, bağımsızlık yanlısı güçler tarafından boykot edilen ve Güney Pasifik çevresinde yakından izlenen bir referandumda ezici bir çoğunlukla Pazar günü Fransa’nın bir parçası olarak kalmayı seçtiler.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, sonucu Fransa’nın Hint-Pasifik bölgesindeki rolünün yankılanan bir teyidi olarak selamladı ve bölgenin gelecekteki statüsüne ilişkin müzakereleri duyurdu. Ayrılıkçı eylemciler memnuniyetsizliklerini veya istifalarını dile getirdiler.

Pandemi nedeniyle oylamanın ertelenmesi çağrısında bulundular ve Fransız hükümetinin kampanyayı etkileme çabaları olduğunu düşündüklerine kızdılar. Bu nedenle yandaşlarına sandık merkezlerinden uzak durmaları çağrısında bulundular.

Ve yaptılar. Resmi sonuçlar, katılımcıların yüzde 96’sının Fransa’da kalmayı tercih ettiğini gösterdi. Genel katılım yüzde 44’ten azdı – geçen yılki ayrılma desteğinin yüzde 46,7 olduğu önceki bağımsızlık referandumunda gösterilen rakamların ancak yarısı.

Güney eyalet şefi ve hevesli sadık Sonia Pax, “Bu gece Fransızız ve bu şekilde kalacağız. Artık pazarlık konusu değil,” dedi.

Oylama, küresel dekolonizasyon çabaları ve bölgede artan Çin etkisinin ortasında Birleşmiş Milletler ve bölgesel güçler tarafından izlendi. 19. yüzyılda Napolyon’un yeğeni tarafından sömürgeleştirilen Yeni Kaledonya, Avustralya’nın doğusunda, Paris’in on saat dilimi ötesinde, yaklaşık 270.000 kişilik geniş bir takımadadır ve bir Fransız askeri üssüne ev sahipliği yapar.

Macron televizyonda yayınlanan bir konuşmada, “Bu gece Fransa daha güzel çünkü Yeni Kaledonya kalmaya karar verdi.” Dedi.

Boykottan bahsetmedi. Seçmenlerin “derinden bölünmüş durumda olduklarını” kaydeden Macron, ayrılmak için oy verenler de dahil olmak üzere “tüm Kaledonyalılara saygı gösterme” sözü verdi.

Pazar günkü oylama, bağımsızlık isteyen yerli Kanaklar ile bölgenin Fransa’nın bir parçası olarak kalmasını isteyenler arasındaki gerilimi çözmeyi amaçlayan on yıllardır süren bir sürecin üçüncü ve son oylamasıydı.

Son referandumla süreç bitmiyor. Devletin, ayrılıkçıların ve ayrılıkçı olmayanların, bölge ve Fransa içindeki kurumları için yeni bir statü müzakere etmek için 18 ayı var.

Macron, sağlık krizleriyle başa çıkmak, ekonomiyi canlandırmak, kadın haklarını iyileştirmek ve çevreyi bu adada büyük bir endişe kaynağı olan iklim değişikliğinden korumak için yeni yapılar üzerinde müzakereler için çağrıda bulunarak, “Yeni bir aşamaya geliyoruz” dedi.

Bağımsızlık yanlısı Kanak Sosyalist Ulusal Kurtuluş Cephesi, sonuçları geçersiz kılmak için uluslararası sığınma talep etmekle tehdit etti ve sonraki adımları analiz etmek için zamanı olana kadar müzakerelere başlamayacağını söyledi.

Öldürülen bir ayrılıkçı liderin oğlu Jean-Philippe Tjibau, France-Info kamu yayın kuruluşuna verdiği demeçte, “Kanak halkının kendi kaderini tayin hakkı Pazar gecesi veya Pazartesi sabahı sona ermeyecek.” Son iki referandumda yüzde 100 bağımsızlık için oy veren, ancak Pazar günü yapılan oylamayı boykot eden bir kasabadan konuşurken, “Biz büyüklerimizin işini izledik. Bizden sonra çocuklarımız da bunu takip edecek” dedi.

Tropik fırtına uyarısı da referandum coşkusunu azalttı. Rüzgarlar, bölgenin başkenti Noumea’nın sokaklarında palmiye ağaçlarını uçururken, bazı sandık merkezlerinde kuyruklar oluştu. Ancak diğerlerinin katılımı pek de önemsiz değildi.

Kampanya ve oylama günü, boykot çağrısı nedeniyle alışılmadık şekilde sessizdi, ancak devlet huzursuzluk durumunda 1.750 polis ve güvenlik gücü görevlendirdi.

Bir “evet” oyu için destek artarken, bölgenin Eylül ayında ilk koronavirüs salgını siyasi tartışmaya kaos gönderdi. O zamana kadar Yeni Kaledonya, gezegendeki virüssüz birkaç yerden biriydi.

Yerli gruplar ölülerine saygıdan kampanya yürütemeyeceklerini hissettiler ve referandumun ertelenmesini istediler. Ancak Fransız yanlısı gruplar, Yeni Kaledonya’nın geleceği konusundaki belirsizliği sona erdirmek ve ekonomik beklentilerini artırmak için planlandığı gibi yapılması gerektiğinde ısrar etti.

Bağımsızlık yanlısı aktivistler, Paris’teki hükümeti referandum tarihini dayatmak ve bağımsızlığın sonuçlarını olumsuz bir ışık olarak gören bir belge yayınlayarak tarafsızlığı ihlal etmekle suçlayarak katılmayı reddedeceklerini açıkladılar.

Fransa’da kalma oyu, hem ülke içinde hem de Nisan ayında yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aşırı sağcı milliyetçilerden zorlu bir meydan okumayla karşı karşıya kalması beklenen Macron için bir destek.

Fransa, Avustralya’nın Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık ile olan ortaklığına milyarlarca dolarlık bir denizaltı sözleşmesini kaybettikten sonra Hint-Pasifik bölgesinde kendisini kurmaya çalışıyor. Çin’in bölgedeki emellerine karşı koymak amacıyla Eylül ayında açıklanan gizlice müzakere edilen denizaltı projesi, Fransa’ya büyük bir darbe oldu.

Yeni Kaledonya Üniversitesi’nden Caroline Gravellet, bölgedeki bazı ülkelerin “Çin-Amerikan Soğuk Savaşı olarak adlandırılabilecek şeyde Fransa’nın dengeli konumunu takdir edebileceğini” söyledi.

Diğerleri, Fransa’nın Güney Pasifik’teki rolünün modasının geçtiğini iddia ediyor.

Birleşmiş Milletler ve Pasifik Adaları Forumu, oylamayı gözlemlemek için heyetler gönderdi. Yeni Kaledonya, dünya çapında hala Birleşmiş Milletler tarafından “kendi kendini yönetmeyen” olarak sınıflandırılan ve dekolonizasyon çabalarına katılmaya hazır 17 eski sömürge arasında yer alıyor. Diğer adalar esasen İngiltere veya Amerika Birleşik Devletleri tarafından yönetilen adalardır.

– Angela Charlton bu rapora Paris’ten katkıda bulundu.